استانداردهای شاخص مالی

کلیه درآمدها و کنترل هزینه‌های شناسایی شده باید در صورت سود و زیان یا صورت سود و زیان جامع منعکس شود. درآمدها و هزینه‌ها تنها در مواردی در صورت سود و زیان دوره انعکاس نمی‌یابد که به موجب استانداردهای حسابداری مستقیما به حقوق صاحبان سرمایه منظور شود.

بخش‌های متعدد فعالیت‌های واحد تجاری دارای ویژگی‌های بارزی است که از نظر ثبات، مخاطره و قابلیت پیش‌بینی با هم متفاوت است و این امر افشای جداگانه اجزای تشکیل‌دهنده عملکرد مالی را در صورت سود و زیان و صورت سود و زیان جامع ایجاد می‌کند

استانداردهای شاخص مالی

استانداردهای حسابداری، شامل موارد بسیار هستند که اعمال آنها در مسائل مالی بسیار مهم است. شاید بسیاری از حسابداران این استانداردها را حفظ نباشند اما یادگیری و مسلط بودن روی بعضی از استانداردهای شاخص مالی بسیار مورد اهمیت است. در این مقاله با هدف آگاهی حسابداران به اهمیت استانداردهای حسابداری، به استانداردهایی شاخص مالی اشاره خواهیم کرد.

اولین استاندارد شاخص مالی: ارائه صورت‌های مالی

این استاندارد، مبنای ارائه صورت‌های مالی با مقاصد عمومی را مقرر می‌کند تا از قابل مقایسه بودن آن با صورت‌های مالی قبل واحد تجاری و نیز با صورت‌های مالی سایر واحدهای تجاری اطمینان حاصل شود. این استاندارد، الزامات کلی درباره ارائه صورت‌های مالی، رهنمودهایی درباره ساختار و حداقل الزامات مربوط به محتوای آنها را تعیین می‌کند.

کاربرد استاندارد ارائه صورت‌های مالی

واحد تجاری باید استاندارد ارائه صورت‌های مالی را در تهیه و ارائه صورت‌های مالی با مقاصد عمومی براساس استانداردهای حسابداری به کار گیرد. سایر استاندارهای حسابداری، الزامات شناخت، اندازه‌گیری و افشای معاملات و سایر رویدادهای خاص را تعیین می‌کند.

این استاندارد درمورد ساختار و محتوای صورت‌های مالی میان‌دوره‌ای فشرده که طبق استاندارد حسابداری 22 گزارشگری مالی میان‌دوره‌ای تهیه می‌شود، کاربرد ندارد. با وجود این، این استاندارد به طور یکسان برای تمام واحدهای تجاری کاربرد دارد. در این استاندارد از اصطلاحاتی استفاده می‌شود که برای واحدهای انتفاعی، از جمله واحدهای تجاری بخش عمومی مناسب است.

چنانچه واحدهایی با فعالیت‌های غیرانتفاعی در بخش خصوصی یا بخش عمومی، این استاندارد را به کار گیرند، ممکن است تغییراتی در عناوین صورت‌های مالی و برخی اقلام اصلی مندرج در آنها ضرورت یابد. همچنین در واحدهای تجاری که فاقد حقوق مالکانه می‌باشند ممکن است تغییراتی برای ارائه حقوق اعضا یا دارندگان واحدهای سرمایه‌گذاری در صورت‌های مالی ضرورت یابد.

هدف استاندارد صورت‌های مالی

صورت‌های مالی، ارائه ساختاریافته وضعیت مالی و عملکرد مالی واحد تجاری است. هدف صورت‌های مالی، ارائه اطلاعاتی درباره وضعیت مالی، عملکرد مالی و جریان‌های نقدی واحد تجاری است که برای تصمیم‌گیری‌های اقتصادی طیف گسترده‌ای از استفاده‌کنندگان مفید باشد. همچنین، صورت‌های مالی نتایج مباشرت مدیریت نسبت به منابعی را که به آن سپرده شده است نشان می‌دهد.

ویژگی‌های عمومی استاندارد صورت‌های مالی

صورت‌های مالی باید وضعیت مالی، عملکرد مالی و جریان‌های نقدی واحد تجاری را به طور منصفانه ارائه کند. ارائه منصفانه مستلزم بیان صادقانه آثار معاملات، سایر رویدادها و شرایط طبق تعاریف و معیارهای شناخت دارایی‌ها، بدهی‌ها، درآمدها و هزینه‌ها در مفاهیم نظری گزارشگری مالی است.

فرض بر این است که به‌کارگیری استانداردهای حسابداری، و در صورت لزوم افشای اطلاعات بیشتر، منجر به ارائه منصفانه صورت‌های مالی می‌شود. واحد تجاری که صورت‌های مالی آن طبق استانداردهای حسابداری تهیه می‌شود، باید با عبارتی صریح و بی‌قید و شرط، این مطابقت را در یادداشت‌های توضیحی افشا کند.

واحد تجاری نباید در صورت‌های مالی اظهار نماید که صورت‌های مالی طبق استانداردهای حسابداری است، مگر اینکه این صورت‌ها با تمام الزامات استانداردهای حسابداری مطابقت داشته باشد.

استانداردهای شاخص مالی را در یاس سیستم بخوانید

دومین استاندارد شاخص مالی: صورت‌های مالی تلفیقی

هدف این استاندارد، تعیین اصول ارائه و تهیه صورت‌های مالی تلفیقی در زمانی است که واحد تجاری، یک یا چند واحد تجاری دیگر را کنترل می‌کند. برای دستیابی به این هدف، واحد تجاری اصلی که بر واحدهای تجاری فرعی کنترل دارد، ملزم به ارائه صورت‌های مالی تلفیقی می‌کند.

اصل کنترل را تعریف می‌کند و کنترل را مبنای تلفیق قرار می‌دهد. نحوه به‌کارگیری اصل کنترل را برای تشخیص کنترل سرمایه‌گذار بر سرمایه‌پذیر و درنتیجه، الزام تلفیق سرمایه‌پذیر، مشخص می‌کند. این استاندارد، الزامات حسابداری ترکیب‌های تجاری و تاثیر آنها بر تلفیق، شامل سرقفلی ناشی از ترکیب‌های تجاری را دربرنمی‌گیرد.

کاربرد استاندارد صورت‌های مالی تلفیقی

یک واحد تجاری که واحد تجاری اصلی است باید صورت‌های مالی تلفیقی ارائه کند. واحد تجاری اصلی، در صورت احراز تمام شرایط زیر، ملزم به ارائه صورت‌های مالی تلفیقی نیست:

• واحد تجاری مزبور، واحد تجاری فرعی تماما متعلق به واحد تجاری دیگر ‌باشد یا واحد تجاری فرعی باشد که کمتر از 100 درصد مالکیت آن متعلق به واحد تجاری دیگر است و سایر مالکان آن شامل مالکان فاقد حق رای، از عدم ارائه صورت‌های مالی تلفیقی توسط واحد تجاری اصلی مطلع شده‌اند و با آن مخالفت نمی‌کنند.

• ابزارهای بدهی یا مالکانه واحد تجاری در بازار در دسترس عموم معامله نمی‌شود.

• واحد تجاری، برای انتشار هر طبقه از ابزارهای مالی خود در بازار در دسترس عموم، صورت‌های مالی خود را به سازمان بورس و اوراق بهادار یا نهاد نظارتی دیگر، ارائه نکرده باشد و در فرآیند ارائه آن نیز نباشد.

• واحد تجاری اصلی نهایی یا یکی از واحدهای تجاری اصلی میانی، صورت‌های مالی قابل استفاده برای عموم را طبق استانداردهای حسابداری تهیه می‎کند که در صورت‌های مزبور، واحدهای تجاری فرعی، طبق این استاندارد تلفیق یا به ارزش منصفانه همراه با انعکاس تغییرات ارزش منصفانه در سود یا زیان دوره، اندازه‌گیری شده‌اند.

هدف استاندارد صورت‌های مالی تلفیقی

سرمایه‌گذار هنگام ارزیابی کنترل بر سرمایه‌پذیر، باید هدف و سازماندهی سرمایه‌پذیر را به منظور تشخیص فعالیت‌های مربوط، نحوه تصمیم‌گیری در خصوص فعالیت‌های مربوط، شخصی که توانایی فعلی برای هدایت فعالیت‌های مربوط را دارد و شخص دریافت‌کننده بازده حاصل از این فعالیت‌ها، مورد بررسی قرار دهد.

هنگام بررسی هدف و سازماندهی سرمایه‌پذیر، ممکن است مشخص شود که سرمایه‌پذیر از طریق ابزارهای مالکانه، مانند سهام عادی سرمایه‌پذیر که به دارنده حق رای متناسب با سهام می‌دهد کنترل می‌شود. در این مورد، در نبود هرگونه توافق دیگری که تصمیم‌گیری را تغییر می‌دهد، در ارزیابی کنترل تاکید بر شخصی است که توانایی اعمال حق رای به میزان کافی برای تعیین سیاست‌های عملیاتی و مالی سرمایه‌پذیر را دارد.

در ساده‌ترین حالت، سرمایه‌گذاری که اکثریت حق رای را در اختیار دارد، در نبود سایر عوامل بر سرمایه‌پذیر کنترل دارد.

هدف استاندارد صورت‌های مالی تلفیقی را در یاس سیستم بخوانید

سومین استاندارد شاخص مالی: گزارش عملکرد مالی

هدف این استاندارد ملزم کردن واحدهای تجاری به انعکاس مشخص و بارز برخی عناصر عملکرد مالی است تا به درک استفاده‌کنندگان صورت‌های مالی از عملکرد مالی واحد تجاری طی یک دوره کمک کند و مبنایی جهت ارزیابی عملکرد مالی و جریان‌های نقدی آتی برای آنها فراهم آورد.

اجزای عملکرد مالی

کلیه درآمدها و هزینه‌های شناسایی شده باید در صورت سود و زیان یا صورت سود و زیان جامع منعکس شود. درآمدها و هزینه‌ها تنها در مواردی در صورت سود و زیان دوره انعکاس نمی‌یابد که به موجب استانداردهای حسابداری مستقیما به حقوق صاحبان سرمایه منظور شود.

بخش‌های متعدد فعالیت‌های واحد تجاری دارای ویژگی‌های بارزی است که از نظر ثبات، مخاطره و قابلیت پیش‌بینی با هم متفاوت است و این امر افشای جداگانه اجزای تشکیل‌دهنده عملکرد مالی را در صورت سود و زیان و صورت سود و زیان جامع ایجاد می‌کند.

افشای جداگانه این اجزا با هدف تسهیل درک عملکرد مالی یک دوره و کمک به استفاده‌کنندگان صورت‌های مالی به منظور تصمیم‌گیری در مورد میزان اتکا به نتایج دوره‌های قبل جهت ارزیابی نتایج بالقوه دوره‌های آتی صورت می‌گیرد. بنابراین افشای جداگانه اجزای مذکور، صرف نظر از ماهیت در صورتی ضرورت دارد که برای ارزیابی بعضی از جنبه‌های عملکرد مالی حائز اهمیت باشد.

تغییر در براوردهای حسابداری

آثار تغییر در براوردهای حسابداری باید در تعیین سود یا زیان خالص دوره‌ای منظور شود که در آن، تغییر صورت گرفته است. بدیهی است چنانچه تغییر مزبور بر دوره‌های بعدی نیز اثر گذارد، آثار چنین تغییری باید در تعیین سود یا زیان خالص دوره‌های بعدی منظور شود.

با توجه به ابهامات موجود در محیط اقتصادی، انجام براوردهای حسابداری و تجدیدنظر در آنها برای تهیه صورت‌های مالی امری اجتناب‌ناپذیر است. پیش‌بینی رویدادهای آتی و براورد اثرات آنها مستلزم اعمال قضاوت و تجدیدنظر در این براوردها به هنگام وقوع رویدادهای جدید، حصول تجربه بیشتر یا دستیابی به اطلاعات اضافی است.

از آنجا که تغییر در براورد، حاصل اطلاعات جدید یا تحولات تازه است نباید با تجدیدنظر در ارقام سال‌های قبل به آن تاثیر قهقرایی داد. این ارقام باید در صورت سود و زیان سالی که نسبت به آنها شناخت صورت می‌گیرد منعکس و آثار آن در صورت بااهمیت بودن تشریح شود.

در عین حال، گاه تشخیص بین تغییر در رویه حسابداری و تغییر در براورد حسابداری ممکن است بسیار مشکل باشد. در چنین حالتی، تغییر مورد نظر باید به عنوان تغییر در براورد حسابداری تلقی و به گونه مناسبی افشا شود.

تغییر در براورد حسابداری ممکن است تنها بر دوره‌های جاری تاثیر داشته باشد یا اینکه دوره جاری و دوره آتی را تواما تحت‌ تاثیر قرار دهد. برای مثال تغییر در براورد مبلغ هزینه مطالبات مشکوک‌الوصول فورا شناسایی می‌شود و تنها بر دوره جاری تاثیر می‌گذارد؛

لیکن تغییر در عمر مفید براوردی، یک دارایی بر هزینه استهلاک دوره جاری و هر یک از دوره‌های آتی باقی‌مانده از عمر مفید دارایی تاثیر دارد. اثر تغییر مرتبط با دوره جاری در هر دو حالت به عنوان درآمد یا هزینه دوره جاری و اثر تغییر در دوره‌های آتی، در صورت وجود، در همان دوره‌ها شناسایی می‌شود.

جمع‌بندی استانداردهای شاخص مالی

تسلط بر استانداردهای حسابداری به خصوص این 3 استاندارد شاخص مالی، یکی از وظایف حسابدار مالی رسمی و مدیران مالی است. تنها با تسلط بر این استانداردهاست که می‌توان عملیات مالی را به صورت بی‌نقص انجام داد.

منابع:ifrs.org