صفر تا صد مالیات بر ارزش افزوده

مالیات بر ارزش افزوده در حسابداری مالیاتی است که کلیه عرضه‌ کنندگان کالاها و خدمات (مودیان این نظام مالیاتی) بایستی علاوه بر بهای کالا یا خدمت عرضه‌ شده، به‌ صورت درصدی از بهای فروش کالاها یا خدمات، در زمان فروش از خریداران اخذ و به‌ صورت دوره‌ای (فصلی) به سازمان امور مالیاتی کشور واریز کند.

صفر تا صد مالیات بر ارزش افزوده

مالیات بر ارزش افزوده یکی از انواع مالیات است که معمولا در کنار دیگر مالیات‌ها باید به سازمان امور مالیاتی پرداخت گردد. پیشنهاد می‌کنیم در صورتی که حسابدار مالیاتی یا مشاور مالی هستید، و تمایل دارید از بایدها و نبایدهای امور مالیاتی آگاه شوید حتما تا پایان مقاله با ما همراه باشید.

مالیات بر ارزش افزوده چیست؟

بر اساس گفته سازمان امور مالیاتی: «مالیات بر ارزش افزوده نوعی مالیات چند مرحله‌ای است که در مراحل مختلف زنجیره واردات، تولید و توزیع براساس درصدی از ارزش افزوده کالاهای فروخته شده یا خدمات ارائه شده در هر مرحله اخذ می‌شود. ولی مالیات پرداختی در هر مرحله از زنجیره واردات-تولید-توزیع به عنصر مرحله بعدی زنجیره انتقال می‌یابد تا نهایتا توسط مصرف‌ کننده نهایی پرداخت شود.

مالیات بر ارزش افزوده مالیاتی است که کلیه عرضه‌ کنندگان کالاها و خدمات (مودیان این نظام مالیاتی) بایستی علاوه بر بهای کالا یا خدمت عرضه‌ شده، به‌ صورت درصدی از بهای فروش کالاها یا خدمات، در زمان فروش از خریداران اخذ و به‌ صورت دوره‌ای (فصلی) به سازمان امور مالیاتی کشور واریز کند.

ارزش افزوده در این قانون، تفاوت بین ارزش کالاها و خدمات عرضه شده با ارزش کالاها و خدمات خریداری یا تحصیل شده در یک دوره معین می‌باشد. عرضه کالاها و ارائه خدمات در ایران و همچنین واردات و صادرات آنها مشمول مقررات این قانون می‌باشد.
مالیات بر ارزش افزوده در چه دوره‌هایی پرداخت می‌شود؟

هر سال شمسی به چهار دوره مالیاتی سه ماهه، تقسـیم می‌شـود؛ در صـورتی کـه شـروع یـا خاتمـه فعالیت مؤدی در خلال یک دوره مالیاتی باشد، زمان فعالیت مؤدی طی دوره مربوط یک دوره مالیـاتی تلقـی می‌شود. وزیر امور اقتصادی و دارایی مجاز است با پیشنهاد سازمان امور مالیاتی کشور مدت دوره مالیـاتی را برای هر گروه از مؤدیان دو یا یک ماهه تعیین نماید. تاریخ تعلق مالیات به شرح زیر است:

صفر تا صد مالیات بر ارزش افزوده را در یاس سیستم بخوانید

الف ـ مالیات بر ارزش افزوده در مورد عرضه کالا:

۱- تاریخ صورتحساب، تاریخ تحویل کالا یا تاریخ تحقق معامله کالا، هر کدام که مقدم باشد، حسب مورد؛
2- در موارد مذکور در تبصره ماده (۴) این قانون، تاریخ ثبت دارایی در دفاتر یا تـاریخ شـروع اسـتفاده، هـر کدام که مقدم باشد یا تاریخ برداشت، حسب مورد؛
3- در مورد معاملات موضوع ماده (۹) این قانون، تاریخ معاوضه.

ب ـ مالیات بر ارزش افزوده در مورد ارائه خدمات:

۱- تاریخ صورتحساب یا تاریخ ارائه خدمت، هر کدام که مقدم باشد حسب مورد؛
2- در مورد معاملات موضوع ماده (۹) این قانون،تاریخ معاوضه.

ج ـ مالیات بر ارزش افزوده در مورد صادرات و واردات:

در مورد صادرات، هنگام صدور (از حیث استرداد) و در مورد واردات تـاریخ تـرخیص کـالا از گمـرک و در خصوص خدمت، تاریخ پرداخت ما به ازاء.

چه اشخاص حقیقی و حقوقی معاف از مالیات بر ارزش افزوده هستند؟

عرضه کالاها و ارائه خدمات زیر و همچنین واردات آنها حسب مورد از پرداخت مالیات معاف می‌باشند:
1- محصولات کشاورزی فرآوری نشده؛
2- دام و طیور زنده، آبزیان، زنبور عسل و نوغان؛
3- انواع کود، سم، بذر و نهال؛
4- آرد خبازی، نان، گوشت، قند، شکر، بـرنج، حبوبات و سـویا، شـیر، پنیـر، روغـن نبـاتی و شـیر خشـک مخصوص تغذیه کودکان؛
5- کتاب، مطبوعات، دفاتر تحریر و انواع کاغذ چاپ، تحریر و مطبوعات؛
6- کالاهای اهدایی به صورت بلاعوض به وزارتخانه ها، مؤسسات دولتی و نهادهای عمومی غیردولتی با تأیید هیأت وزیران و حوزه‌های علمیه با تأیید حوزه گیرنده هدایا؛
7- کالاهایی که همراه مسافر و برای استفاده شخصی تا میزان معافیت مقرر طبق مقررات صادرات و واردات، وارد کشور می‌شود. مازاد بر آن طبق مقررات این قانون مشمول مالیات خواهد بود؛
8- اموال غیر منقول؛
9- انواع دارو، لوازم مصرفی درمـانی، خدمات درمـانی (انسانی، حیوانی و گیاهی ) و خـدمات توانبخشـی و حمایتی؛
10- خدمات مشمول مالیات بر درآمد حقوق، موضوع قانون مالیات‌های مستقیم؛
11- خدمات بانکی و اعتباری بانک‌ها، مؤسسات و تعاونی‌های اعتباری و صـندوق‌های قـرض‌الحسـنه مجـاز و خدمات معاملات و تسویه اوراق بهادار و کالا در بورس‌ها و بازارهای خارج از بورس
12- خدمات حمل و نقل عمومی مسافری درون و برون‌شهری جاده‌ای، ریلی، هوایی و دریایی ؛
13- فرش دستباف؛
14- انواع خدمات پژوهشی و آموزشی که طبق آیین‌نامه‌ای که با پیشـنهاد مشـترک وزارتخانـه‌های علـوم تحقیقات و فناوری، امور اقتصادی و دارایی، بهداشت، درمان و آموزش پزشـکی، آموزش و پرورش و کـار و امور اجتماعی ظرف مدت شش ماه از تاریخ تصویب این قانون به تصویب هیأت وزیران میرسد؛
15- خوراک دام و طیور؛
16- رادار و تجهیزات کمک ناوبری هوانوردی ویژه فرودگاه‌هـا براسـاس فهرسـتی کـه بـه پیشـنهاد مشـترک وزارت راه و ترابری و وزارت امور اقتصادی و دارایی تهیه و ظرف مدت شش ماه از تاریخ تصویب این قانون به تصویب هیأت وزیران می‌رسد؛
17- اقلام با مصارف صرفاً دفاعی (نظامی و انتظامی) و امنیتی بر اساس فهرستی که به پیشنهاد مشـترک وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و وزارت امور اقتصادی و دارایی تهیه و بـه تصـویب هیـأت وزیـران می‌رسد. فهرست مذکور از اولین دوره مالیاتی پس از تصویب هیأت وزیران قابل اجرا خواهد بود.

نحوه محاسبه مالیات بر ارزش افزوده

مأخذ محاسبه مالیات، بهای کالا یا خدمت منـدرج در صورتحساب خواهد بـود. در مواردی کـه صورتحساب موجود نباشد و یا از ارائه آن خودداری شود و یا به موجب اسناد و مدارک مثبته احراز شـود کـه ارزش مندرج در آنها واقعی نیست، مأخذ محاسبه مالیات بهای روز کالا یا خدمت به تـاریخ روز تعلـق مالیات می‌باشد.

مأخذ محاسبه مالیات واردات کالا، عبارت است از ارزش گمرکی کالا (قیمت خرید، هزینه حمل و نقل و حق بیمه) به علاوه حقوق ورودی (حقوق گمرکی و سود بازرگانی) مندرج در اوراق گمرکی. باید به این نکته توجه داشت که نرخ مالیات بر ارزش افزوده، برای کالاهای مختلف متفاوت است. در ادامه نرخ مالیات ارزش افزوده کالاهای خاص را بیان می‌کنیم:

• انواع سیگار و محصولات دخانی، دوازده درصد (%۱۲)
• انواع بنزین و سوخت هواپیما، بیست درصد (%۲۰)

نحوه محاسبه مالیات بر ارزش افزوده را در یاس سیستم بخوانید

در نحوه محاسبه مالیات بر ارزش افزوده باید به موارد زیر توجه کنید:

o مالیات‌هایی که مؤدیان در موقع خرید کالا یـا خدمت برای فعالیت‌های اقتصـادی خـود بـه اسـتناد صورتحساب‌های صادره موضوع این قانون پرداخت نموده‌اند، حسب مورد از مالیات‌های وصول شـده توسـط آنهـا کسر و یا به آنها مسترد می‌شود.
o ماشین آلات و تجهیزات خطوط تولید نیز از جمله کالای مورد استفاده بـرای فعالیت‌های اقتصادی مؤدی محسوب می‌گردد.
o در صورتی که مؤدیان مشمول حکم این ماده در هر دوره مالیاتی اضافه پرداختی داشـته باشـند، مالیات اضافه پرداخت شده به حساب مالیات دوره‌های بعد مؤدیان منظور خواهد شـد و در صـورت تقاضـای مؤدیان، اضافه مالیات پرداخت شده از محل وصولی‌های جاری درآمد مربوط، مسترد خواهد شد.
o در صورتی که مؤدیان به عرضه کالا یا خدمت معاف از مالیات موضوع این قانون اشـتغال داشـته باشند و یا طبق مقررات این قانون مشمول مالیات نباشند، مالیات‌های پرداخت شده بابت خرید کالا یا خدمت تـا این مرحله قابل استرداد نمی‌باشد.
o آن قسمت از مالیات‌های ارزش افزوده پرداختی مؤدیان که طبق مقررات ایـن قانون قابـل کسـر از مالیات‌های وصول شده یا قابل استرداد نیست، جز هزینه‌های قابل قبول موضوع قانون مالیات‌های مستقیم محسوب می‌شود.
o مبالغ اضافه دریافتی از مؤدیان بابت مالیات موضوع این قانون، در صـورتی کـه ظـرف سه ماه از تاریخ درخواست مؤدی مسترد نشود، مشمول خسارتی به میـزان دو درصـد (%۲) در ماه نسـبت بـه مبلـغ مـورد استرداد و مدت تاخیر خواهد بود.
o مالیات‌هایی که در موقع خرید کالاها و خدمات توسط شهرداری‌ها و دهیاری‌ها برای انجام وظایف و خدمات قانونی پرداخت می‌گردد، طبق مقررات این قانون، قابل تهاتر و یا استرداد خواهد بود.

اشخاص حقیقی و حقوقی چه وظایفی در قبال ارسال مالیات ارزش افزوده دارند؟

مؤدیان مکلفند بـــه ترتیبی که سـازمان امور مالیاتی کشور بر اساس تقویم امور مالیاتی تعیین و اعلام می‌نماید نسبت به ارائه اطلاعات درخواستی سازمان مذکور و تکمیل فرم‌های مربوطه اقدام و ثبت نام نمایند.

همچنین، مؤدیان مالیاتی مکلفند اظهارنامه هر دوره مالیاتی را طبق نمونه و دستورالعملی کـه توسـط سازمان امور مالیاتی کشور تعیین و اعلام می‌شود، حداکثر ظرف پانزده روز از تاریخ انقضاء هر دوره، به ترتیـب مقرر تسلیم و مالیات متعلق به دوره را پس از کسر مالیات‌هایی که طبق مقررات این قانون پرداخت کرده‌انـد و قابل کسر می‌باشد،

در مهلت مقرر مذکور به حسابی که توسط وزارت امور اقتصـادی و دارایـی (خزانـه داری کـل کشور) تعیین و توسط سازمان امور مالیاتی کشور اعلام می‎گردد، واریز نمایند.

چنانچه مدت فعالیت شغلی مؤدی کم‌تر از مدت یک دوره مالیاتی باشـد، تکلیـف مقـرر در ایـن ماده نسبت به مدت یاد شده نیز جاری می‌باشد. اشخاص حقیقی و حقوقی که بیش از یک محل شغل یا فعالیت دارند، تسلیم اظهارنامه و پرداخت مالیات برای هر محل شغل یا فعالیت به طور جداگانه الزامی است.

در مورد کارگاه‌ها و واحدهای تولیدی، خدماتی و بازرگانی کـه نـوع فعالیت آنهـا ایجاد دفتر، فروشگاه یا شعبه در یک یا چند محل دیگر را اقتضا نماید، تسلیم اظهارنامه واحد مطابق دستورالعملی است که توسط سازمان امور مالیاتی کشور اعلام می‌گردد.

نتیجه‌گیری

قانون مالیات بر ارزش افزوده بسیار گسترده است. این قانون یکی از قوانین مالیاتی است که حسابداران مالیاتی یا مدیران و مشاوران مالی باید تسلط بسیاری بر آن داشته باشند تا بتوانند به خوبی مسائل مالیاتی شرکت خود را مدیریت کنند. ما در این مقاله، قصد داشتیم با توضیح بخشی از قانون مالیات ارزش افزوده، در مسیر یادگیری این قانون گامی برداشته باشیم.