صفر تا صد مالیات بر ارزش افزوده

مالیات بر ارزش افزوده مالیاتی است که کلیه عرضه‌ کنندگان کالاها و خدمات (مودیان این نظام مالیاتی) بایستی علاوه بر بهای کالا یا خدمت عرضه‌ شده، به‌ صورت درصدی از بهای فروش کالاها یا خدمات، در زمان فروش از خریداران اخذ و به‌ صورت دوره‌ای (فصلی) به سازمان امور مالیاتی کشور واریز کند.

صفر تا صد مالیات بر ارزش افزوده

مالیات بر ارزش افزوده یکی از انواع مالیات است که معمولا در کنار دیگر مالیات‌ها باید به سازمان امور مالیاتی پرداخت گردد. پیشنهاد می‌کنیم در صورتی که حسابدار مالیاتی یا مشاور مالی هستید، و تمایل دارید از بایدها و نبایدهای امور مالیاتی آگاه شوید حتما تا پایان مقاله با ما همراه باشید.

مالیات بر ارزش افزوده چیست؟

بر اساس گفته سازمان امور مالیاتی: «مالیات بر ارزش افزوده نوعی مالیات چند مرحله‌ای است که در مراحل مختلف زنجیره واردات، تولید و توزیع براساس درصدی از ارزش افزوده کالاهای فروخته شده یا خدمات ارائه شده در هر مرحله اخذ می‌شود. ولی مالیات پرداختی در هر مرحله از زنجیره واردات-تولید-توزیع به عنصر مرحله بعدی زنجیره انتقال می‌یابد تا نهایتا توسط مصرف‌ کننده نهایی پرداخت شود.

مالیات بر ارزش افزوده مالیاتی است که کلیه عرضه‌ کنندگان کالاها و خدمات (مودیان این نظام مالیاتی) بایستی علاوه بر بهای کالا یا خدمت عرضه‌ شده، به‌ صورت درصدی از بهای فروش کالاها یا خدمات، در زمان فروش از خریداران اخذ و به‌ صورت دوره‌ای (فصلی) به سازمان امور مالیاتی کشور واریز کند.

ارزش افزوده در اين قانون، تفاوت بين ارزش كالاها و خدمات عرضه شده با ارزش كالاها و خدمات خريداري يا تحصيل شده در يك دوره معين مي‌باشد. عرضه كالاها و ارائه خدمات در ايران و همچنين واردات و صادرات آنها مشمول مقررات اين قانون مي‌باشد.
مالیات بر ارزش افزوده در چه دوره‌هایی پرداخت می‌شود؟

هر سال شمسي به چهار دوره مالياتي سه ماهه، تقسـيم می‌شـود؛ در صـورتي كـه شـروع يـا خاتمـه فعاليت مؤدي در خلال يك دوره مالياتي باشد، زمان فعاليت مؤدي طي دوره مربوط يك دوره ماليـاتي تلقـي مي‌شود. وزير امور اقتصادي و دارايي مجاز است با پيشنهاد سازمان امور مالياتي كشور مدت دوره ماليـاتي را براي هر گروه از مؤديان دو يا يك ماهه تعيين نمايد. تاريخ تعلق ماليات به شرح زير است:

صفر تا صد مالیات بر ارزش افزوده

الف ـ مالیات بر ارزش افزوده در مورد عرضه كالا:

1- تاريخ صورتحساب، تاريخ تحويل كالا يا تاريخ تحقق معامله كالا، هر كدام كه مقدم باشد، حسب مورد؛
2- در موارد مذكور در تبصره ماده (۴) اين قانون، تاريخ ثبت دارايي در دفاتر يا تـاريخ شـروع اسـتفاده، هـر كدام كه مقدم باشد يا تاريخ برداشت، حسب مورد؛
3- در مورد معاملات موضوع ماده (9) اين قانون، تاريخ معاوضه.

ب ـ مالیات بر ارزش افزوده در مورد ارائه خدمات:

1- تاريخ صورتحساب يا تاريخ ارائه خدمت، هر كدام كه مقدم باشد حسب مورد؛
2- در مورد معاملات موضوع ماده (۹) اين قانون،تاريخ معاوضه.

ج ـ مالیات بر ارزش افزوده در مورد صادرات و واردات:

در مورد صادرات، هنگام صدور (از حيث استرداد) و در مورد واردات تـاريخ تـرخيص كـالا از گمـرك و در خصوص خدمت، تاريخ پرداخت ما به ازاء.

چه اشخاص حقیقی و حقوقی معاف از مالیات بر ارزش افزوده هستند؟

عرضه كالاها و ارائه خدمات زير و همچنين واردات آنها حسب مورد از پرداخت ماليات معاف مي‌باشند:
1- محصولات كشاورزي فرآوري نشده؛
2- دام و طيور زنده، آبزيان، زنبور عسل و نوغان؛
3- انواع كود، سم، بذر و نهال؛
4- آرد خبازي، نان، گوشت، قند، شكر، بـرنج، حبوبات و سـويا، شـير، پنيـر، روغـن نبـاتي و شـير خشـك مخصوص تغذيه كودكان؛
5- كتاب، مطبوعات، دفاتر تحرير و انواع كاغذ چاپ، تحرير و مطبوعات؛
6- كالاهاي اهدايي به صورت بلاعوض به وزارتخانه‎ها، مؤسسات دولتي و نهادهاي عمومي غيردولتي با تأييد هيأت وزيران و حوزه‌هاي علميه با تأييد حوزه گيرنده هدايا؛
7- كالاهايي كه همراه مسافر و براي استفاده شخصي تا ميزان معافيت مقرر طبق مقررات صادرات و واردات، وارد كشور مي‌شود. مازاد بر آن طبق مقررات اين قانون مشمول ماليات خواهد بود؛
8- اموال غير منقول؛
9- انواع دارو، لوازم مصرفي درمـاني، خدمات درمـاني (انساني، حيواني و گياهي ) و خـدمات توانبخشـي و حمايتي؛
10- خدمات مشمول ماليات بر درآمد حقوق، موضوع قانون ماليات‌هاي مستقيم؛
11- خدمات بانكي و اعتباري بانك‌ها، مؤسسات و تعاوني‌هاي اعتباري و صـندوق‌هاي قـرض‌الحسـنه مجـاز و خدمات معاملات و تسويه اوراق بهادار و كالا در بورس‌ها و بازارهاي خارج از بورس
12- خدمات حمل و نقل عمومي مسافري درون و برون‌شهري جاده‌اي، ريلي، هوايي و دريايي ؛
13- فرش دستباف؛
14- انواع خدمات پژوهشي و آموزشي كه طبق آیين‌نامه‌اي كه با پيشـنهاد مشـترك وزارتخانـه‌هاي علـوم تحقيقات و فناوري، امور اقتصادي و دارايي، بهداشت، درمان و آموزش پزشـكي، آموزش و پرورش و كـار و امور اجتماعي ظرف مدت شش ماه از تاريخ تصويب اين قانون به تصويب هيأت وزيران ميرسد؛
15- خوراك دام و طيور؛
16- رادار و تجهيزات كمك ناوبري هوانوردي ويژه فرودگاه‌هـا براسـاس فهرسـتي كـه بـه پيشـنهاد مشـترك وزارت راه و ترابري و وزارت امور اقتصادي و دارايي تهيه و ظرف مدت شش ماه از تاريخ تصويب اين قانون به تصويب هيأت وزيران مي‌رسد؛
17- اقلام با مصارف صرفاً دفاعي (نظامي و انتظامي) و امنيتي بر اساس فهرستي كه به پيشنهاد مشـترك وزارت دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح و وزارت امور اقتصادي و دارايي تهيه و بـه تصـويب هيـأت وزيـران مي‌رسد. فهرست مذكور از اولين دوره مالياتي پس از تصويب هيأت وزيران قابل اجرا خواهد بود.

نحوه محاسبه مالیات بر ارزش افزوده

مأخذ محاسبه ماليات، بهاي كالا يا خدمت منـدرج در صورتحساب خواهد بـود. در مواردي كـه صورتحساب موجود نباشد و يا از ارائه آن خودداري شود و يا به موجب اسناد و مدارك مثبته احراز شـود كـه ارزش مندرج در آنها واقعي نيست، مأخذ محاسبه ماليات بهاي روز كالا يا خدمت به تـاريخ روز تعلـق ماليات مي‌باشد.

مأخذ محاسبه ماليات واردات كالا، عبارت است از ارزش گمركي كالا (قيمت خريد، هزينه حمل و نقل و حق بيمه) به علاوه حقوق ورودي (حقوق گمركي و سود بازرگاني) مندرج در اوراق گمركي. باید به این نکته توجه داشت که نرخ مالیات بر ارزش افزوده، برای کالاهای مختلف متفاوت است. در ادامه نرخ مالیات ارزش افزوده کالاهای خاص را بیان می‌کنیم:

• انواع سيگار و محصولات دخاني، دوازده درصد (۱۲%)
• انواع بنزين و سوخت هواپيما، بيست درصد (%۲۰)

در نحوه محاسبه مالیات بر ارزش افزوده باید به موارد زیر توجه کنید:

o ماليات‌هايي كه مؤديان در موقع خريد كالا يـا خدمت براي فعاليت‌هاي اقتصـادي خـود بـه اسـتناد صورتحساب‌هاي صادره موضوع اين قانون پرداخت نموده‌اند، حسب مورد از ماليات‌هاي وصول شـده توسـط آنهـا كسر و يا به آنها مسترد مي‌شود.
o ماشين آلات و تجهيزات خطوط توليد نيز از جمله كالاي مورد استفاده بـراي فعاليت‌هاي اقتصادي مؤدي محسوب مي‌گردد.
o در صورتي كه مؤديان مشمول حكم اين ماده در هر دوره مالياتي اضافه پرداختي داشـته باشـند، ماليات اضافه پرداخت شده به حساب ماليات دوره‌هاي بعد مؤديان منظور خواهد شـد و در صـورت تقاضـاي مؤديان، اضافه ماليات پرداخت شده از محل وصولي‌هاي جاري درآمد مربوط، مسترد خواهد شد.
o در صورتي كه مؤديان به عرضه كالا يا خدمت معاف از ماليات موضوع اين قانون اشـتغال داشـته باشند و يا طبق مقررات اين قانون مشمول ماليات نباشند، ماليات‌هاي پرداخت شده بابت خريد كالا يا خدمت تـا اين مرحله قابل استرداد نمي‌باشد.
o آن قسمت از ماليات‌هاي ارزش افزوده پرداختي مؤديان كه طبق مقررات ايـن قانون قابـل كسـر از ماليات‌هاي وصول شده يا قابل استرداد نيست، جز هزينه‌هاي قابل قبول موضوع قانون ماليات‌هاي مستقيم محسوب مي‌شود.
o مبالغ اضافه دريافتي از مؤديان بابت ماليات موضوع اين قانون، در صـورتي كـه ظـرف سه ماه از تاريخ درخواست مؤدي مسترد نشود، مشمول خسارتي به ميـزان دو درصـد (۲%) در ماه نسـبت بـه مبلـغ مـورد استرداد و مدت تاخير خواهد بود.
o ماليات‌هايي كه در موقع خريد كالاها و خدمات توسط شهرداري‌ها و دهياري‌ها براي انجام وظايف و خدمات قانوني پرداخت مي‌گردد، طبق مقررات اين قانون، قابل تهاتر و يا استرداد خواهد بود.

اشخاص حقیقی و حقوقی چه وظایفی در قبال ارسال مالیات ارزش افزوده دارند؟

مؤديان مكلفند بـــه ترتيبي كه سـازمان امور مالياتي كشور بر اساس تقویم امور مالیاتی تعيين و اعلام مي‌نمايد نسبت به ارائه اطلاعات درخواستي سازمان مذكور و تكميل فرم‌هاي مربوطه اقدام و ثبت نام نمايند.

همچنین، مؤديان مالياتي مكلفند اظهارنامه هر دوره مالياتي را طبق نمونه و دستورالعملي كـه توسـط سازمان امور مالياتي كشور تعيين و اعلام مي‌شود، حداكثر ظرف پانزده روز از تاريخ انقضاء هر دوره، به ترتيـب مقرر تسليم و ماليات متعلق به دوره را پس از كسر ماليات‌هايي كه طبق مقررات اين قانون پرداخت كرده‌انـد و قابل كسر مي‌باشد،

در مهلت مقرر مذكور به حسابي كه توسط وزارت امور اقتصـادي و دارايـي (خزانـه داري كـل كشور) تعيين و توسط سازمان امور مالياتي كشور اعلام مي‎گردد، واريز نمايند.

چنانچه مدت فعاليت شغلي مؤدي كم‌تر از مدت يك دوره مالياتي باشـد، تكليـف مقـرر در ايـن ماده نسبت به مدت ياد شده نيز جاري مي‌باشد. اشخاص حقيقي و حقوقي كه بيش از يك محل شغل يا فعاليت دارند، تسليم اظهارنامه و پرداخت ماليات براي هر محل شغل يا فعاليت به طور جداگانه الزامي است.

در مورد كارگاه‌ها و واحدهاي توليدي، خدماتي و بازرگاني كـه نـوع فعاليت آنهـا ايجاد دفتر، فروشگاه يا شعبه در يك يا چند محل ديگر را اقتضا نمايد، تسليم اظهارنامه واحد مطابق دستورالعملي است كه توسط سازمان امور مالياتي كشور اعلام مي‌گردد.

نتیجه‌گیری

قانون مالیات بر ارزش افزوده بسیار گسترده است. این قانون یکی از قوانین مالیاتی است که حسابداران مالیاتی یا مدیران و مشاوران مالی باید تسلط بسیاری بر آن داشته باشند تا بتوانند به خوبی مسائل مالیاتی شرکت خود را مدیریت کنند. ما در این مقاله، قصد داشتیم با توضیح بخشی از قانون مالیات ارزش افزوده، در مسیر یادگیری این قانون گامی برداشته باشیم.