قرارداد کار و شرایط اساسی انعقاد آن (بخش چهارم)
جبران خسارت از هر قبیل و پرداخت مزایای پایان‌کار
ماده۲۹- در صورتیکه بنا به تشخیص هیات حل اختلاف کارفرما، موجب تعلیق قرارداد از ناحیه کارگر، شناخته شود کارگر استحقاق دریافت خسارت ناشی از تعلیق قرارداد از ناحیه کارگر، شناخته شود کارگر استحقاق دریافت خسارت ناشی از تعلیق را خواهد داشت و کارفرما مکلف است کارگر تعلیقی از کار را به کار سابق وی بازگرداند.
ماده۳۰- چنانچه کارگاه بر اثر قوه قهریه (زلزله، سیل و امثال این‌ها) و یا حوادث غیر قابل پیش‌بینی (جنگ و نظایر آن) تعطیل گردد و کارگران آن بیکار شوند پس از فعالیت مجدد کارگاه، کارفرما مکلف است کارگران بیکار شده را در همان واحد بازسازی شده و مشاغلی که در آن بوجود می‌آید به کار اصلی بگمارد.
تبصره- دولت مکلف است با توجه به اصل بیست و نهم قانون اساسی و با استفاده از درآمدهای عمومی و درآمدهای حاصل از مشارکت مردم و نیز از طریق ایجاد صندوق بیمه بیکاری نسبت به تامین معاش کارگران بیکار شده کارگاه‌های موضوع ماده ۴ این قانون اقدام و با توجه به بند ۲ اصل چهل و سوم قانون اساسی امکانات لازم را برای اشتغال مجدد آنان فراهم نماید.
خاتمه قرارداد کار
ماده۳۱- چنانچه خاتمه قرارداد کار به لحاظ از کار افتادگی کلی و یا بازنشستگی کارگر باشد، کارفرما باید بر اساس آخرین مزد کارگر به نسبت هر سال سابقه خدمت، حقوقی به میزان ۳۰ روز مزد به وی پرداخت نماید.
این وجه علاوه بر مستمری از کار افتادگی و یا بازنشستگی کارگر است که توسط سازمان تامین اجتماعی پرداخت می‌شود.
ماده۳۲- اگر خاتمه قرارداد کار در نتیجه کاهش توانایی‌های جسمی و فکری ناشی از کار کارگر باشد (بنا به تشخیص کمیسیون پزشکی سازمان بهداشت و درمان منطقه با معرفی شورای اسلامی کار و یا نمایندگان قانون کارگر) کارفرما مکلف است به نسبت هر سال سابقه خدمت، معادل دو ماه آخرین حقوق، به وی پرداخت نماید.
ماده۳۳- تشخیص موارد از کار افتادگی کلی و جزئی و یا بیماری‌های ناشی از کار یا ناشی از غیر کار و فوت کارگر و میزان قصور کارفرما یا در انجام وظایف محوله قانونی که منجر به خاتمه قرارداد کار می‌شود بر اساس ضوابطی خواهد بود که به پیشنهاد وزیر کار و امور اجتماعی به تصویب هیات وزیران خواهد رسید.
چه کسانی مشمول مقرری بیمه بیکاری قرار می‌گیرند؟
بیکار از نظر قانون:
بیکار ازنظر قانون بیمه بیکاری، بیمه شده‌ای است که بدون میل و اراده خود بیکار شده و آماده به کارباشد.
براساس این قانون، چنانچه بیمه شده‌ای بعلت تغییرات ساختار اقتصادی کارگاه مربوطه و به تشخیص وزارت‌خانه ذیربط و تائید شورایعالی کار، بیکار موقت شناخته شود و همچنین بیمه شدگانی که به علت حوادث غیرمترقبه مانند سیل، زلزله، جنگ، آتش سوزی بیکار شوند، می‌توانند از مقررات این قانون استفاده نمایند.
تشخیص ارادی بودن یا غیرارادی بودن بیکاری بیمه شده، بر عهده کمیته‌ای متشکل از نمایندگان این سازمان و اداره کار و امور اجتماعی محل اشتغال بیمه شده است.
افراد مشمول مقرری بیمه بیکاری:
- کارگران فصلی در صورتیکه صرفاً در اثنای فصل کار اخراج گردیده و بیکاری آنها بلا اراده تشخیص داده شود.
- بیکاران دارای قرارداد کار با مدت معین در صورتی که براساس رأی مراجع حل اختلاف در اثنای مدت قرارداد اخراج گردیده باشند.
- افراد شاغل در کارهایی که ماهیت آن جنبه دائمی دارد و بر اساس قرارداد کار در مدت معینی مشغول کار بوده‌اند با تشخیص واحدهای تعاون، کار و رفاه اجتماعی، در صورتیکه در پایان قرارداد بیکار شوند و در آخرین کارگاه حداقل یک سال سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشند.
انواع اندوخته ها
اندوخته قانونی( الزامات و محدودیتهای قانونی) تقویت بنیه مالی موسسه :
هیئت مدیره هر شرکت مکلف است هر ساله ۵ درصد (ماده۱۴۰ قانون تجارت) از سود خالص شرکت را با عنوان اندوخته قانونی برای تقویت بنیه مالی موسسه با عنوان اندوخته قانونی اختصاص دهند و ذخیره نماید.
همین که اندوخته قانونی به ۱۰ درصد کل سرمایه شرکت رسید، ذخیره‌کردن آن اختیاری است.
اندوخته احتیاطی_سرمایه‌ای(برای مصارف عمومی و احتیاطی) افزایش سرمایه:
اندوخته احتیاطی بعنوان پشتوانه‌ای جهت بازپرداخت تعهدات به اشخاص ثالث و بستانکاران در نظر گرفته می‌شود.
توسعه و تکمیل (برای مقاصد خاص) به منظور پیشبرد اهداف و خط مشی موسسه و افزایش توان تولید و تشویق کار و روحیه کاری و غیره:
اندوخته طرح و توسعه مهمترین اندوخته اختیاری است که اگر با مجوز وزارت صنایع انجام شود از پرداخت مالیات نیز معاف می‌باشد.
نکته: مطابق قانون مالیات‌های مستقیم ماده ۱۳۸شرکت‌های صنعتی می‌توانند تا ۵۰% از سود ابرازی برای توسعه و ایجاد واحدهای صنعتی جدید به شرط کسب مجوز از وزارت صنایع و معادن و تصویب مجمع عمومی سالیانه اختصاص دهند و از پرداخت مالیات معاف می‌باشد.
بازنشستگی بانوان
سن بازنشستگی زنان، بر اساس بند ۱ ماده ۷۶ قانون تامین اجتماعی، ۵۵ سال است که در این حالت فرد بیمه شده با داشتن حداقل ۲۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه میتواند بازنشسته شود.
در صورتیکه مستمری استحقاقی فرد بر اساس این بند کمتر از حداقل حقوق سال مربوط باشد تا حداقل حقوق ارتقاء خواهد یافت.
همچنین بانوانی که دارای ده سال سابقه و ۵۵ سال سن هستند بدون رعایت ماده ۱۱۱ قانون تامین اجتماعی (پرداخت حداقل حقوق) و متناسب با سنوات پرداخت حق بیمه می‌توانند بازنشسته شوند.
به موجب همین اصلاحات، چنانچه متقاضی کمتر از ۱۰ سال سابقه داشته باشد با پرداخت یکجای حق بیمه سنوات کسری تا ده سال میتواند از مزایای این قانون بهره‌مند شود.
بانوانی که ۳۰ سال تمام کار کرده و حق بیمه مربوطه را به سازمان پرداخت کرده باشند، در صورتیکه سن آنان به ۴۵ سال تمام برسد، می‌توانند تقاضای بازنشستگی کنند.
مستمری این گونه از بیمه شدگان بر اساس ۳۰ سال سابقه محاسبه و پرداخت خواهد شد.
شرایط بازنشستگی بانوان
کارفرما میتواند بازنشستگی بیمه‌شدگانی را که حداقل پنج سال پس از رسیدن به سن بازنشستگی مقرر در قانون تامین اجتماعی به کار خود ادامه داده‌اند را از سازمان تامین اجتماعی تقاضا کند. بر این اساس کارفرما میتواند بازنشستگی بیمه شده زن را با ۶۰ سال سن از سازمان تامین اجتماعی درخواست کند (به شرط داشتن سابقه مورد نظر).
بانوانی که دارای ۳۵ سال سابقه پرداخت حق بیمه باشند بدون شرط سنی می‌توانند تقاضای بازنشستگی کنند.
زنان کارگر با داشتن ۲۰ سال سابقه کار و ۴۲ سال سن به شرط پرداخت حق بیمه با ۲۰ روز حقوق می‌توانند بازنشسته شوند.
در خصوص این گروه از بیمه‌شدگان در صورتیکه مستمری استحقاقی ازحداقل حقوق سال مربوط کمتر باشد، تا حداقل حقوق افزایش می‌یابد.
خانم‌های مشمول قانون کار با حداقل ۴۲ سال سن و ۲۰ سال سابقه با ۲۰ روز حقوق می‌توانند بازنشسته شوند.
بنابراین چنانچه فردی مشمول قانون کار است:
میتواند با ۵۰ سال سن و ۲۵ سال سابقه با ۲۵ روز حقوق بازنشسته شود.
شرایط کار زنان
ماده ۷۵- انجام کار خطرناک و حمل بار بیشتراز حدمجاز با دست وبدون وسایل مکانیکی برای کارگران زن ممنوع است.
دستورالعمل وتعیین نوع و میزان این قبیل موارد با پیشنهاد شواریعالی کاربه تصویب وزیرکار و امور اجتماعی خواهدرسید.
ماده۷۶- مرخصی بارداری و زایمان کارگران زن جمعا ۹۰ روز است.
حتی الامکان ۴۵ روز از این مرخصی باید پس از زایمان مورد استفاده قرار گیرد.
برای زایمان توامان ۱۴ روز به مدت مرخصی اضافه می‌شود.
تبصره۱- پس از پایان مرخصی زایمان، کارگر زن به کار سابق خود باز میگردد.
این مدت با تائید سازمان تامین اجتماعی جزء سوابق خدمت وی محسوب می‌شود.
تبصره۲- حقوق ایام مرخصی زایمان طبق مقررات قانون تامین اجتماعی پرداخت خواهد شد.
ماده۷۷- در مواردی که به تشخیص پزشک سازمان تامین اجتماعی، نوع کار برای کارگرباردار خطرناک یا سخت تشخیص داده شود، کارفرما تا پایان دوره بارداری وی بدون کسر حق السعی کار مناسبتر و سبکتری به او ارجاع می‌نماید.
ماده۷۸- در کارگاه‌هائی که دارای کارگر زن هستند کارفرما مکلف است به مادران شیرده تا پایان دو سالگی کودک ، پس از هر سه ساعت ، نیم ساعت فرصت شیر دادن بدهد.
این فرصت جزء ساعات کار آنان محسوب می شود.
کارفرما مکلف است متناسب با تعداد کودکان و گروه سنی آنها مراکز مربوط به نگهداری کودکان را ایجاد نماید.
