نحوه ثبت گزارش معاملات فصلی

به‌تمامی خریدوفروش‌هایی که مؤدی (حقیقی و حقوقی) در مدت‌زمان معین انجام می‌دهد معاملات فصلی گفته می‌شود. در حقیقت همان‌گونه که از نام آن پیداست، این مدت‌زمان معین به‌صورت سه‌ماهه بوده و آغاز هر فصل خورشیدی، آغاز دوره سه‌ماهه است. در این دوره‌های سه‌ماهه مؤدی فهرست تمامی مبادلات خود را به همراه اطلاعات طرف معامله و دیگر اطلاعات موردنیاز به سازمان امور مالیاتی تقدیم می‌کند.

نحوه ثبت گزارش معاملات فصلی

از کارشناس حسابدار گرفته تا مدیر مالی، همگی با معاملات فصلی آشنا هستند. اما ممکن است به عنوان کارآموز حسابداری یا کسی که تازه حسابداری را آغاز کرده، با مفهوم معاملات فصلی آشنایی نداشته باشید. ما در این مقاله ابتدا، تعریفی از معاملات فصلی ارائه خواهیم کرد و سپس به نحوه ثبت گزارش معاملات فصلی خواهیم پرداخت.

معاملات فصلی چیست؟

فصلی بودن مشخصه یک سری زمانی است که در آن داده‌ها تغییرات منظم و قابل پیش‌بینی را تجربه می‌کنند که در هر سال تقویمی تکرار می‌شود. هرگونه نوسان یا الگوی قابل پیش‌بینی که در یک دوره یک ساله تکرار شود فصلی است. اثرات فصلی با اثرات دوره‌ای متفاوت است؛ زیرا چرخه‌های فصلی در یک سال تقویمی مشاهده می‌شوند، در حالی که اثرات دوره‌ای، مانند افزایش فروش به دلیل نرخ پایین بیکاری، می‌تواند دوره‌های زمانی کوتاه‌تر یا طولانی‌تر از یک سال تقویمی را شامل شود.

فصلی بودن به نوسانات دوره‌ای در حوزه‌ها و چرخه‌های تجاری خاص اشاره دارد که به طور منظم بر اساس یک فصل خاص اتفاق می‌افتد. یک فصل ممکن است به یک فصل تقویم مانند تابستان یا زمستان یا فصل تجاری مانند فصل تعطیلات اشاره کند.

به‌تمامی خریدوفروش‌هایی که مؤدی (حقیقی و حقوقی) در مدت‌زمان معین انجام می‌دهد معاملات فصلی گفته می‌شود. در حقیقت همان‌گونه که از نام آن پیداست، این مدت‌زمان معین به‌صورت سه‌ماهه بوده و آغاز هر فصل خورشیدی، آغاز دوره سه‌ماهه است. در این دوره‌های سه‌ماهه مؤدی فهرست تمامی مبادلات خود را به همراه اطلاعات طرف معامله و دیگر اطلاعات موردنیاز به سازمان امور مالیاتی تقدیم می‌کند.

براساس ماده ۱۶۹ مکرر قانون مالیات‌های مستقیم، کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی موظفند در نظام مالیاتی ثبت نام کرده و در پایان هر فصل گزارشات تمامی معاملات و خرید و فروش‌های خود را به همراه تمامی اطلاعات مورد نیاز و اطلاعات مربوط به طرف‌های معامله تهیه کرده و به صورت الکترونیکی از طریق پورتال سازمان امور مالیاتی یا در قالب یک فایل به اداره امور مالیاتی مربوطه تحویل دهند.

این قانون به منظور جلوگیری از هرگونه فرار مالیاتی و شفافیت در درآمد و معاملات کسب و کارها در نظر گرفته شده است. مشمولین می‌بایست سالیانه ۴ مرتبه این گزارشات را به سازمان امور مالیاتی تحویل دهند؛ در غیر این صورت شامل جریمه خواهند شد.

اهمیت ثبت گزارش معاملات فصلی

ارائه و تسلیم صورت معاملات فصلی، هم می‌تواند باعث نظم و انضباط مالی و شفافیت در اقتصاد شود و هم رقابتی سالم و مناسب در مراودات اقتصادی ایجاد می‌کند که این کار از فعالیت‌های غیر قانونی و سودجویانه جلوگیری می‌کند و اعتماد و خوشبینی، جایگزین بدبینی و عدم اطمینان می‌شود و باعث تحقق عدالت مالیاتی می‌شود.

ارائه صورت معاملات فصلی در دو مبحث در توسعه و آبادانی کشور تاثیر گذار است، از یک‌ طرف با توسعه‌ی این سیستم، درآمدهای مالیاتی افزایش و فرار مالیاتی کاهش پیدا می‌کند و درنتیجه سهم درآمدهای مالیاتی در طرح‌های توسعه و عمران و آبادانی کشور افزایش خواهد یافت.

از نظر اصولی، نظام مالیاتی برای تحقق دادن به اهداف و مسئولیت‌های خود، اطلاعات لازم می بایست در اختیارش باشد. اطلاعات ثبت شده در صورت معاملات فصلی، زمینه‌ساز شفافیت در اقتصاد است و عدالت مالیاتی را به ارمغان می آورد.

شفافیت اقتصادی از شاخصه ‌های اساسی توسعه و پیشرفت در نظام‌های مالی به حساب می آید زیرا اعتماد دوسویه میان دولت و مردم را تضمین‌ می‌کند که در نهایت خود ضامن سلامت اقتصادی و اجتماعی در کشور در نظر گرفته می‌شود و ازطرفی، شفافیت تنها راه نظام‌مند و پایدار برای جلوگیری از فساد است.

مشمولین ارسال گزارشات فصلی

طبق قانون،‌ مشمولین ارسال گزارشات فصلی به شرح زیر هستند :

• کلیه اشخاص حقوقی
• کلیه اشخاص حقیقی که مشمول گروه اول آیین نامه ماده ۹۵ قانون مالیات‌های مستقیم هستند.
• کلیه اشخاص حقیقی مشمول اجرای مالیات بر ارزش افزوده
• کلیه مشاغل خاص مورد اشاره در فصل دوم آیین‌نامه اجرایی ماده ۹۵ جدید قانون مالیات‌های مستقیم

نحوه ثبت گزارش معاملات فصلی را در یاس سیستم بخوانید

نحوه گزارش قراردادها در معاملات فصلی

در صورتی که کارفرما، فروشنده و یا دریافت‌کننده خدمات باشید، در زمان عقد قرارداد باید اطلاعات کامل قرارداد را ارسال کنید. با انجام این کار، دیگر نیازی به درج اطلاعات در قسمت خرید نیست و فقط مبالغ پرداختی را ارسال خواهید کرد.

موقع دریافت فاکتور از پیمانکار یا فروشنده در قسمت خرید اعلام می‌کنید و در کادر مربوط به “نوع کالا و خدمات” شماره قرارداد ذکر می‌شود.

اگر پیمانکار و یا ارائه‌دهنده خدمات هستید، موقع عقد قرارداد، هیچ تکلیفی در خصوص ارسال اطلاعات قرارداد ندارید. موقع صدور صورت وضعیت یا فاکتور، صورت وضعیت‌های تایید شده، فاکتور خرید و دریافت خدمات را با اعلام شماره قرارداد در قسمت “نوع کالا و خدمات” را اعلام ‌کنید.

برای ثبت معاملات فصلی به کدام سامانه مراجعه کنیم؟

سامانه صورت معاملات فصلی در راستای ارائه خدمات الکترونیکی مربوط به دستورالعمل ماده ۱۶۹ قانون مالیات‌های مستقیم ایجاد شده و مودیان مالیاتی بایستی نسبت به ثبت و ارسال اطلاعات خریدوفروش و پرداخت قرارداد برای سال ۱۳۹۵ و ماقبل و همچنین ارائه اطلاعات خریدوفروش، دریافت و پرداخت قراردادها، صادارات و واردات، بیمه، حمل‌ونقل و اجاره برای سال ۱۳۹۶ و بعد، اقدام کنند.

همانطور که از نام این صورت معاملات پیداست، دوره ارسال اطلاعات، فصلی است؛ یعنی هر ۳ ماه یک بار. برای ارسال اطلاعات فصلی برای سال ۱۳۹۶ و پس از آن، یک ماه و نیم پس از پایان هر فصل، بایستی نسبت به ارسال اطلاعات در سامانه TAX.GOV.IR اقدام کنند. به عنوان مثال، فرصت ارسال گزارشات فصلی الکترونیکی مودیان مالیاتی برای فصل تابستان ۹۸، تا ۱۵ آبان ماه ۹۸ و فرصت ارسال گزارشات فصلی الکترونیکی مودیان مالیاتی برای فصل پاییز ۹۸، تا ۱۵ دی ماه ۱۳۹۸ است.

فرآیند ارسال صورت معاملات الکترونیکی به شرح زیر است:

• اشخاص حقیقی یا حقوقی مشمول قانون ارزش افزوده و مالیات‌های مستقیم، بایستی در سامانه ارسال صورت معاملات فصلی ثبت نام کنند.
• پس از بررسی اطلاعات متقاضی، کد کاربری و رمز عبور برای مودی ارسال می‌شود.
• ثبت و ارسال اطلاعات معاملات فصلی بر اساس قوانین مربوطه در سامانه
• ثبت نهایی اطلاعات و دریافت کد رهگیری از سامانه برای پیگیری‌های بعدی

معافین از ارسال صورت معاملات فصلی

براساس مبانی مالیات ۱۶۹ قانون مالیات‌های مستقیم، موارد زیر از ارسال معاملات فصلی معاف هستند:

صاحبان مشاغل گروه سوم مالیاتی با پیش شرط عدم شمول اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده (VAT)تا سقف ۵ درصد ارزش معاملات کوچک، الزامی به صدور صورتحساب فصلی نخواهند داشت.

اگر صاحبان مشاغل گروه سوم مالیاتی (موضوع آیین‌نامه ماده ۹۵ قانون مالیات‌های مستقیم) مشمول اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده نباشند، تا سقف ۵ درصد حد نصاب معاملات کوچک (موضوع تبصره ۳ قانون برگزاری مناقصات)، الزامی به صدور صورتحساب ندارند.

اگر ارزش معاملات، کمتر از ۱۶ میلیون و ۴۰۰ هزار ریال باشد که حد نصاب ۵ درصد معاملات کوچک در سال ۱۳۹۸ می باشد، نیازی به ارائه کد اقتصادی خریدار و فروشنده نیست و معاملات فصلی، با این شرایط، به صورت تجمیعی در سامانه گزارشات فصلی سازمان امور مالیاتی کشور، ثبت خواهد شد.

اگر خریدار، از فروشنده کالا یا خدمات، درخواست صدور صورتحساب کند، بایستی صورتحساب داده شود اما الزامی بر رعایت ساختار صورت حساب رسمی موضوع ماده ۱۶۹ مکرر از سوی فروشنده نیست.

معافین از ارسال صورت معاملات فصلی را در یاس سیستم بخوانید

نکات مهم در نحوه ثبت گزارش معاملات فصلی

طبق ماده ۱۶۹ مکرر، لازم است اشخاص هنگام تدوین و ارسال فهرست‌های معاملات فصلی موارد زیر را مدنظر داشته و آن‌ها را رعایت کنند:

۱. می‌بایست فهرست معاملات فصلی بر اساس اسامی مشتریان و انواع کالای خرید و فروش و نیز خدمات ارائه ‌شده تنظیم و تحویل شود. همچنین قابل‌ذکر است که موارد بازگشت از فروش را نیز بر اساس موارد ذکر شده در بالا و در قالب فهرست جداگانه تنظیم و ارسال نمایند.

۲. مؤدیان توجه داشته باشند که در فهرست معاملات فصلی در بخش‌های کد کالای اقتصادی و خدمات و کد نشانی، به‌ هیچ‌ عنوان نباید چیزی بنویسند و این ستون‌ها می‌بایست خالی باشند.

۳. در زیر بخش‌های اسامی خریدار یا فروشنده، بایستی به‌طور کامل نام و نام خانوادگی قید شود.

۴. در بخشی که مربوط به شرح کالا یا خدمات خرید و فروش شده است باید نوع کالا یا خدمات ارائه ‌شده به طور کامل شرح داده و از عبارات مختصر در این مورد خودداری شود.

۵. آن دسته از مودیانی که فعالیت اقتصادی آن ها در حیطه ارائه خدمات است، باید در بخش مرتبط با شرح خدمات به‌طور کامل و صریح نوع خدماتی که ارائه می‌کنند را قید نمایند.

۶. بر تمامی مؤدیان محترم لازم است که تمامی فهرست‌های فعالیت‌های خود اعم از لیست خرید، لیست فروش، لیست دریافت و نیز لیست پرداخت را جداگانه تهیه کنند و تحویل سازمان یا حوزه امور مالیاتی مربوطه نمایند.

۷. مؤدیان شاغل به امور پیمانکاری نیز باید فهرست قراردادهای خود را بر اساس قالب‌های مشخص‌شده آماده و اعلام نمایند.

نتیجه‌گیری

با توجه به توضیحات فوق، اهمیت گزارش‌گیری معاملات فصلی در شرکت‌ها بسیار زیاد است؛ به حدی که در بستن حساب پایان دوره  نیز دارای اثر می‌باشد و در صورت عدم ارسال به موقع این گزارش به سازمان امور مالیاتی، شخص حقوقی یا حقیقی جریمه خواهد شد. بنابراین، به شما پیشنهاد می‌کنیم با خواندن این مقاله با نحوه صحیح ثبت گزارش معاملات فصلی آشنا شوید.

منابع : investopedia – blog.finto.ir