در کشور ما اخذ مالیات به دو شیوه خوداظهاری و علی الرأس صورت می پذیرد. در روش خوداظهاری اعلام می شود که چه مقدار درآمد وجود داشته و بر اساس آن چه میزان می بایست مالیات پرداخت شود و در صورت رعایت تمام شرایط، اظهارنامه ارائه شده تایید گردیده و مالیات قطعی می شود.
حال اگر اظهارنامه مالیاتی مورد تایید نبوده یا ارایه نگردد مالیات مربوطه بصورت علی الرأس تعیین می گردد. عموماً شیوه «علی الراس» در تشخیص مالیات همواره با مشکلاتی در تعیین و تشخیص مواجه می باشد و عامل اصلی آن اعمال نظر ماموران مالیاتی در تعیین آن است در صورتیکه در نظامهای پیشرفته مالیاتی، تشخیص مالیات توسط ماموران مالیاتی، جای خود را به شیوه خوداظهاری دادهاست.
خوداظهاری یعنی اینکه مودیان مالیاتی راساً مالیات خود را محاسبه و پرداخت نماید بدون اینکه ماموران مالیاتی در محاسبه و دریافت مالیات، دخالتی داشته باشند. به عبارت دیگر مسئولیت تعیین و تشخیص مالیات از سازمان امور مالیاتی به مؤدیان واگذار میشود. از این رو در اصلاحیه جدید قانون مالیاتهای مستقیم با اصلاح ماده (۹۷) و حذف مواد (۹۸)، (۱۵۲)، (۱۵۳)،(۱۵۴) و (۱۵۸) و تبصره های آنها و نیز ماده (۲۷۱) قانون گام مهمی در جهت کنار نهادن روش علی الراس از نظام مالیاتی کشور برداشته شد.
بر اساس ماده (۹۷)، درآمد مشمول مالیات به استناد اظهارنامه ارائه و مورد پذیرش قرار گرفته شده تعیین می شود و در صورت عدم ارائه اظهارنامه در مهلت قانونی، سازمان امور مالیاتی نسبت به تهیه اظهارنامه برآوردی بر اساس فعالیت و اطلاعات اقتصادی مودیان موجود در طرح جامع مالیاتی اقدام می نماید.
« ماده ۹۷ – درآمد مشمول مالیات اشخاص حقیقی موضوع این قانون که مکلف به تسلیم اظهارنامه مالیاتی می باشند به استناد اظهارنامه مالیاتی مؤدی که با رعایت مقررات مربوط تنظیم و ارائه شده و مورد پذیرش قرارگرفته باشد، خواهد بود. سازمان امور مالیاتی کشور میتواند اظهارنامه های مالیاتی دریافتی را بدون رسیدگی قبول و تعدادی از آنها را بر اساس معیارها و شاخص های تعیین شده و یا به طور نمونه انتخاب و برابر مقررات مورد رسیدگی قرار دهد.
درصورتی که مؤدی از ارائه اظهارنامه مالیاتی در مهلت قانونی و مطابق با مقررات خودداری کند، سازمان امور مالیاتی کشور نسبت به تهیه اظهارنامه مالیاتی برآوردی براساس فعالیت و اطلاعات اقتصادی کسب شده مؤدیان از طرح جامع مالیاتی و مطالبه مالیات متعلق به موجب برگ تشخیص مالیات اقدام میکند. در صورت اعتراض مؤدی چنانچه ظرف مدت سی روز از تاریخ ابلاغ برگ تشخیص مالیات، نسبت به ارائه اظهارنامه مالیاتی مطابق مقررات مربوط اقدام کند، اعتراض مؤدی طبق مقررات این قانون مورد رسیدگی قرار می گیرد، این حکم مانع از تعلق جریمه ها و اعمال مجازاتهای عدم تسلیم اظهارنامه مالیاتی در موعد مقرر قانونی نیست.
حکم موضوع تبصره ماده( ۲۳۹ ) این قانون در اجرای این ماده جاری است.
)بر اساس تبصره ماده ۲۳۹، در مواردی که مؤدی ظرف مهلت سی روز ازتاریخ ابلاغ کتباً به برگ تشخیص اعتراض نماید و یا برگ تشخیص مالیات بصورت قانونی یا از طریق انتشار در جراید ابلاغ شده و مؤدی اقدامی نکرده باشد در حکم معترض شناخته شده و پرونده برای رسیدگی به هیأت حل اختلاف مالیاتی ارجاع می گردد(.
تبصره- سازمان امور مالیاتی کشور موظف است حداکثر ظرف مدت سه سال از تاریخ ابلاغ این قانون، بانک اطلاعات مربوط به نظام جامع مالیاتی را در سراسر کشور مستقر و فعال نماید. در طی این مدت، در ادارات امور مالیاتی که نظام جامع مالیاتی به صورت کامل به اجراء در نیامده است، مواد (۹۷)،(۹۸)،(۱۵۲)،(۱۵۳)،(۱۵۴) و (۲۷۱) قانون مالیاتهای مستقیم مصوب سال ۱۳۸۰ مجری خواهد بود.»
[av_image src=’http://yassystem.com/wp-content/uploads/2015/11/110315.png’ attachment=’1343′ attachment_size=’full’ align=’center’ animation=’no-animation’ styling=” hover=” link=’manually,http://yassystem.com/%D8%AE%D8%A8%D8%B1%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87/’ target=” caption=” font_size=” appearance=” overlay_opacity=’0.4′ overlay_color=’#000000′ overlay_text_color=’#ffffff’ av_uid=’av-6k97p’][/av_image]