هزینه در حسابداری یکی از اساسی‌ترین و اصلی‌ترین مفاهیم در هر کسب و کاری و بالتبع در علم حسابداری است. چراکه شناسایی و تشخیص هزینه و چسبندگی هزینه ها به هر کسب و کاری به خصوص شرکت‌های کوچک و متوسط کمک می‌کند تا با کنترل و کاهش میزان آن، عملکرد و کارایی فعالیت‌های خود را بهبود ببخشد.
نرم افزار یکپارچه حسابداری ابزاری برای ثبت و پایش هزینه‌ها ست اما درواقع آشنایی با ماهیت هزینه، شناسایی و تفکیک آن در نرم افزار حسابداری شرکتی و فروشگاهی از اهمیت زیادی برخوردار بوده و همواره کارشناسان و مشاروان خبره حسابداری بسیاری براین باروند که شناخت و تشخیص انواع هزینه‌ها، به مدیریت هرچه بهتر آن‌ها کمک می‌کند و همچنین درنهایت سود بیشتری برای هر کسب و کاری ایجاد می‌کند.
البته لازم به ذکر است در حالت کلی هزینه در حسابداری به مجموع مخارج اقتصادی که برای کسب درآمد بیشتر به یک تجارت می‌شود، گفته می‌شود.
ضمناً از جنبه‌ی دیگری شناخت و تشیخص هزینه‌ها اهمیت پیدا می‌کند و آن این است که هزینه به عنوان شاخصی مهم، کمک شایانی به کسب و کارهای بسیاری می‌کند تا در جهت پیش‌برد اهداف و منافع خود از این شخاص استفاده کنند.
بنابراین باتوجه به اهمیت ویژه شناخت و تشخیص مفهوم هزینه هم برای حسابداران و هم برای صاحبان و مدیران کسب و کارهای کوچک و متوسط، ما در این مقاله قصد داریم تا شما را با ماهیت هزینه در حسابداری، انواع هزینه آشنا کنیم و همچنین با ذکر موارد و نکاتی مهم در مورد هزینه در حسابداری اطلاعات و دانش شما در مورد با ابعاد و جنبه‌های مختلفی از این مفهوم مهم حسابداری را بالاتر ببریم. در ادامه نیز می‌توانید با آموزش رایگان مالی یاس سیستم همراه باشید تا همواره دانش مالی خودتان را بروز نگه دارید.
هزینه در حسابداری چیست؟
همان‌طور که در بالا به آن اشاره کردیم، هزینه در حسابداری شاخصی مهم و اساسی برای کسب و کارهای بسیاری خواهد که می‌توانند از آن برای پیش‌برد اهداف خود استفاده کنند، ازاین‌رو برای این مفهوم و بخش مهم حسابداری قوانین ویژه و به خصوصی تدوین و تنطیم شده است.
بنابراین باتوجه به موضوعی که در بالا به آن اشاره کردیم، شما باید علاوه بر آشنایی با ماهیت و انواع هزینه‌ها، این توانایی و مهارت را داشته باشید که انواع هزینه‌ها را نیز از یکدیگر تفکیک کنید.
حال اگر بخواهیم هزینه در حسابداری را تعریف کنیم باید بگوییم هر واحد اقتصادی و کسب و کاری برای درآمدزایی و رسیدن به درآمد در طول فعالیت‌های اقتصادی خود اعم از خدمات، بازرگانی و تجارت، باید مخارجی را متحمل شود که در علم حسابداری به این جنس مخارج، هزینه در حسابداری گفته می‌شود.
درحقیقت به بیانی ساده‌تر می‌توان گفت هزینه حسابی موقتی که دارای ماهیت بدهکار است. به همین دلیل از آنجایی هزینه حسابی موقتی است، مانده حساب مربوط به آن به دوره مالی بعدی انتقال پیدا نمی‌کند.
شما در حال مطالعه مقاله هزینه در حسابداری چیست و انواع آن در یاس سیستم هستید
انواع هزینه در حسابداری کدام‌اند؟
انواع هزینه در حسابداری شامل تمامی مخارجی است که به‌صورت عینی انجام شده و همچنین به‌صورت ثابت از درآمد یک شرکت، سازمان یا مجموعه در جهت آن خرج می‌شود. بنابراین از جمله عینی‌ترین مثال‌های این مخارج می‌توان به حقوق کارکنان و پرسنل اشاره کرد.
اما در این میان برخی دیگر از مخارج وجود دارد که برخلاف حقوق کارکنان و پرسنل، غیرعینی بوده و از جمله آن‌ها می‌توان به به استهلاک دستگاه‌ها و تجهیزات اشاره کرد. درواقع این مخارج به دلیل اینکه به مرورزمان از دارایی‌ها کم می‌شوند نیز به عنوان هزینه به حساب می‌آیند.
بنابراین و باتوجه به موارد گفته شده، در حالت کلی هر چیزی که مخارجی به شما تحمیل می‌کند، نوعی هزینه به حساب می‌آید و در علم حسابداری از آن با عنوان بدهکاری‌ها نام برده می‌شود.
البته لازم به ذکر است که اغلب تقسیم‌بندی هزینه در حسابداری در انواع مختلفی از کسب و کارها و شرکت‌ها براساس نظر مدیرمالی و متناسب با نوع فعالیت آن کسب و کار و شرکت انجام می‌شود.
به‌علاوه در برخی موارد برخی شرکت‌ها و کسب و کارها برمبنای نوع رفتار نیز هزینه‌های خود را دسته‌بندی می‌کنند. اما هزینه در حسابداری به چند دسته اساسی و اصلی تقسیم می‌شود که در ادامه به‌طور مفصلی هر یک از این دسته‌ها را مجزا مورد بررسی قرار دهیم.
مفهوم کنترل هزینه در علم حسابداری
همان‌طور که در ابتدا مقاله به آن اشاره کردیم، شناخت و تشخیص هزینه در حسابداری به مدیران و صاحبان کسب و کارهای کوچک و متوسط کمک می‌کند تا بتوانند به کنترل هزینه‌های خود، سود و درآمد بیشتری برای خود ایجاد کنند. از این رو به نوعی افزایش درآمد یک شرکت یا کسب و کار در گرو کنترل هزینه‌ها خواهد بود.
درواقع به طور کلی می‌توان گفت که افزایش درآمد منجر می‌شود تا سود خوبی نصیب یک کسب و کار شود، اما روی دیگر سکه افزایش هزینه‌ها باعث ایجاد ضرر و زیان خواهد شد.
بنابراین باتوجه به موارد گفته شده کسب بالاترین سود ممکن در هر دوره مالی از جمله اصلی‌ترین و مهم‌ترین اهداف واحد اقتصادی هر شرکت و کسب و کار کوچک و متوسطی خواهد بود. از این رو این مهم با کنترل و کاهش هزینه‌ها، در کنار افزایش درآمد حاصل می‌شود.
اما فقط رعایت موارد و نکات بالا به تنهایی نتیجه بخش نیست و شما باید به این نکته نیز توجه داشته باشید که در حین انجام این فعالیت‌ها، از پرداخت هزینه‌های اضافی پرهیز کنید و قبل از هر اقدامی با شناخت کافی از هزینه‌های‌تان آن‌ها را دسته‌بندی و طبقه‌بندی کنید.
درواقع انجام چنین کاری باعث می‌شود که به راحتی هزینه‌های غیرقابل اجتناب را کنترل کرده و آن‌ها را ثابت و بدون تغییر نگه دارید.
طبقه بندی هزینه در حسابداری براساس نوع فعالیت
برطبق موارد گفته شده در بالا، هزینه در حسابداری را می‌توان براساس پارامترها و فاکتورهای مختلفی دسته‌بندی کرد که از جمله آن‌ها می‌توان به دسته‌بندی هزینه در حسابداری براساس نوع فعالیت اشاره کرد و در ادامه قصد داریم تا این روش دسته‌بندی هزینه های قابل قبول مالیاتی در علم حسابداری را مورد بررسی قرار دهیم.
از این رو با ذکر مثالی بحث خود را آغاز می‌کنیم. به عنوان مثال هزینه‌های یک واحد خدماتی بسیار متفاوت با هزینه‌های یک واحد بازرگانی خواهد بود. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که هر فعالیتی داخل هر سازمان، شرکت و کسب و کاری مسائل و موضوعات حسابداری مخصوص به خود را دارد.
البته لازم به ذکر است که علاوه بر تفاوت در نوع فعالیت، تغییرات واحدهای اقتصادی نیز روی هزینه‌ها تاثیرگذار است. بنابراین باتوجه به موارد گفته شده در تمامی مجموعه‌های اقتصادی، شرکت‌ها و سازمان‌ها هزینه‌ها را می‌توان به دو دسته کلی زیر تقسیم کرد.
۱. هزینه‌های ثابت
هزینه های ثابت به به هزینه‌هایی که در یک دوره طولانی بدون هیچ تغییری باقی می‌مانند. همچنین این هزینه‌ها هیچ ارتباطی به میزان تولید یا عرضه کالا و خدمات نداشته و به عنوان مثال از جمله یکی از این هزینه‌ها می‌توان به هزینه اجاره ساختمان اشاره کرد.
۲. هزینه‌های متغیر
دسته دیگری از انواع هزینه در حسابداری براساس نوع فعالیت یک شرکت یا کسب و کار، هزینه های متغیر است. درواقع هزینه‌های متغیر به هزینه‌هایی گفته می‌شود که به میزان تولید یا عرضه کالا یا خدمات وابسته بوده و همچنین میان آن‌ها با تولید و عرضه محصولات ارتباط مستقیمی وجود دارد.
البته در اینجا به این نکته نیز باید اشاره کنیم منظور از این ارتباط مستقیم این است که کاهش و افزایش میزان تولید و عرضه محصولات، افزایش یا کاهش مقدار هزینه‌های متغیر را در پی دارد.
به عنوان مثال فرض کنید که یک کارگاه تولیدی ساعت کاری خود را از روزی ۷ ساعت به روزی ۱۰ ساعت افزایش می‌دهد؛ بنابراین در چنین شرایطی این کارگاه موظف است که به کارگران خود اضافه کاری پرداخت کند که این هزینه جزء هزینه‌های متغیر خواهد بود.
البته در اینجا به این نکته نیز باید اشاره کنیم که هر دو دسته‌ی هزینه در حسابداری براساس نوع فعالیت هر شرکت یا کسب و کاری به دو دسته جزئی دیگر دسته‌بندی می‌شوند که دسته‌بندی هزینه‌ها در واحدهای اقتصادی و انواع هزینه‌ها در واحدهای تولیدی عنوان این دو دسته‌بندی هستند.
یاس سیستم: هزینه های متغیر
۱. دسته‌بندی هزینه‌ها در واحدهای اقتصادی
۱-۱- هزینه‌های عمومی و اداری
به طور کلی هزینه‌های عمومی و اداری به مخارجی گفته می‌شود که به‌صورت ثابت و دوره‌ای باید پرداخت شوند. به‌علاوه این هزینه‌ها عینی بوده و معمولا مقدار ثابتی دارند. همچنین هزینه‌های عمومی و اداری تأثیر مستقیمی روی فروش محصولات ندارند و از جمله مخارج عمده یا کلی یک کسب و کار به حساب می‌آیند.
ضمناً این هزینه‌ها هرگز به میزان تولید و فروش وابسته نبوده و بیشتر با فعالیت‌های روزمره شرکت یا کسب و کار سر و کار دارند و به عنوان مثال از جمله هزینه‌های عمومی و اداری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- هزینه‌های قبوض خدماتی مانند آب، برق، گاز و تلفن
- هزینه‌های رفت‌وآمد و وسایل حمل و نقل عمومی
- هزینه‌های مربوط به ملزومات مصرفی مانند لیوان یک‌بار مصرف
- هزینه‌های مربوط به پذیرایی‌ها مانند چای و تنقلات
- و هزینه‌های پستی
۲-۱- هزینه‌های توزیع و فروش در حسابداری
درواقع از این مفهوم هزینه در حسابداری، برای شرکت‌هایی استفاده می‌شود که درآمدزایی آن‌ها از طریق فروش محصولات و کالاها، به علاوه شرکت‌های بازرگانی است. ضمنا این هزینه‌ها عینی بوده و تاثیر مستقیمی روی قیمت فروش محصولات و کالاها دارند.
به عبارت دیگر هرقدر میزان هزینه‌های توزیع و فروش در حسابداری بیشتر باشد، مبلغ فروش هم بیشتر خواهد بود. به‌علاوه هزینه‌ی توزیع در این قبیل هزینه‌ها، مربوط به ارائه خدماتی است که عینی و متغیر هستند. همچنین هزینه‌های توزیع رابطه مستقیمی با سطح و میزان تولید نیز دارند.
از این رو از جمله مهم‌ترین هزینه‌های توزیع و فروش در حسابداری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- هزینه‌های مربوط به بسته‌بندی محصولات و کالاها
- هزینه‌های مربوط به انبارداری
- هزینه‌های مربوط به حمل و نقل
- هزینه‌های مربوط به تبلیغات
- و هزینه‌های مربوط به بازاریابی
۳-۱- هزینه‌های مالی در حسابداری
- کارمزد و جرایم دیرکرد وام‌های مالی بلندمدت و کوتاه‌مدت و سود تضمین شده‌ی آن‌ها
- مخارج جانبی وام‌های دریافتی از جمله حق تمبر اسناد تضمینی و حق ثبت در مورد قراردادهای مربوطه
- مخارج تأمین مالی خرید اقساطی و مخارج مربوط به قراردادهای اجاره به شرط تملک
به‌علاوه مخارج مربوط به واحد مالی شرکت، نیز از جمله هزینه‌های مالی به حساب می‌آید. همچنین این هزینه‌ها عینی بوده و در جهت کسب درآمد صورت می‌گیرند. البته استفاده از هزینه‌های در جهت کسب درآمد بیشتر و مدیریت آن است و در صورت حذف آن‌ها شرکت‌ها نمی‌توانند مدیریت مناسبی روی بخش مالی خود داشته باشند.
۴-۱- هزینه‌های استهلاک در حسابداری
معمولا هزینه‌های استهلاک در حسابداری از طریق تقسیم ارزش واقعی یک دارایی بر مدت زمان کارکرد آن دارایی محاسبه می‌شود و همچنین مدت زمان کارکرد براساس میزان تولید یا زمان تعیین می‌شود.
به‌علاوه هزینه‌های استهلاک غیرعینی بوده، اما باتوجه به اینکه بودجه‌ای مستقل تحت عنوان ذخیره استهلاک به دارایی‌ها اختصاص می‌شود، درصورت بروز مشکلات می‌توان از آن منابع برای حل مشکل استفاده کرد. از این رو از جمله مهم‌ترین هزینه‌های استهلاک می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- هزینه‌های مربوط به فرسودگی اسباب و اثاثیه شرکت
- هزینه‌های مربوط به فرسودگی ساختمان
- هزینه‌های مربوط به فرسودگی وسایل نقلیه
- هزینه‌های مربوط به فرسودگی ابزارآلات، تجهیزات و دستگاه‌ها
۵-۱- هزینه‌های حقوق و دستمزد در حسابداری
از جمله ثابت‌ترین هزینه‌ها در هر شرکت و کسب و کاری، هزینه‌های مربوط به حقوق و دستمزد است. درواقع پرداخت این هزینه‌ها در جهت جبران میزان کارکرد کارکنان براساس قوانین سازمان تامین اجتماعی بوده و مبنای آن نیز قراردادهایی است که در ابتدای سال میان کارفرمایان و کارکنان منعقد می‌شود.
البته لازم به ذکر است این هزینه‌ها علاوه بر اجزای ثابت، اجزای متغیر نیز دارند که همین امر سبب می‌شود تا نتوان چنین هزینه‌هایی را در دسته هزینه‌های ثابت و متغیر قرار داد. چراکه بخش حقوق پایه، شامل حق مسکن و برخی مزایای دیگر در این هزینه ثابت است اما هزینه‌های مربوط به اضافه‌کار و پاداش از جمله اجزای متغیر به حساب می‌آیند.
۲. دسته‌بندی هزینه‌ها در واحدهای اقتصادی
همان‌طور که در بالا به آن اشاره کردیم، در واحدهای تولیدی نیز علاوه بر هزینه‌های مذکور هزینه‌های دیگری بر فرایند تولید تاثیرگذار هستند که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم.
۱-۲- هزینه‌های مواد مستقیم
در واقع منظور از هزینه‌های مواد مستقیم، هزینه‌های مربوط به مواد اولیه‌ای است که از آن‌ها در جهت تولید محصولات و کالاها استفاده می‌شود.
هزینه های مواد مستقیم را در یاس سیستم بخوانید
۲-۲- هزینه‌های کار مستقیم
هزینه‌های کار مستقیم به هزینه‌های پرداخت حقوق و دستمزد تمامی افرادی اشاره می‌کند که به طور مستقیم در تولید محصولات و کالاها ایفای نقش می‌کنند.
۳-۲- هزینه‌های سربار تولید
برخی از هزینه‌های به طور مستقیم در تولید محصولات و کالاها نقشی ندارد اما در نبود آن‌ها کاری انجام نخواهد شد، از این رو این هزینه‌ها از جمله مخارجی به شمار می‌آیند که با تولید وارد کار می‌شوند.
از این رو در حالت کلی هزینه‌هایی به غیر از هزینه‌های کار و مواد مستقیم زیرمجموعه‌های هزینه‌های سربار به شمار می‌روند.
انواع هزینه در حسابداری شرکت‌های خدماتی
به طور کلی نرم‌افزار حسابداری شرکت خدماتی بسیار متفاوت از حسابداری مربوط به سایر شرکت‌ها بوده، اما می‌توان شباهت‌هایی میان آن‌ها نیز پیدا کرد. چراکه در شرکت‌های خدماتی برخلاف شرکت‌های تولیدی، حساب ویژه‌ای روی فروش کالا باز نمی‌کنند. چراکه هزینه‌ها در ازای خدماتی است که توسط این شرکت‌ها ارائه می‌شود.
از این رو در جهت محاسبه قیمت تعیین شده برای این خدمات استانداردهایی وجود دارد که قانون آن‌ها را مشخص می‌کند.
انواع هزینه در حسابداری پیمانکاری
- هزینه‌های آشکار
- هزینه‌های پنهان
- هزینه‌های ثابت
- هزینه‌های متغیر
- هزینه‌های جاری
- هزینه‌های سرمایه‌ای
- هزینه‌های عملیاتی
- هزینه‌های غیرعملیاتی
سخن آخر
به‌عنوان نتیجه‌گیری و سخن پایانی می‌توان گفت که شرکت‌های کوچک و متوسط هزینه های مخصوص به خود را دارد و هرگز این هزینه‌ها با دیگر شرکت‌ها شباهتی ندارد. بنابراین باتوجه‌به موارد گفته شده لازم است که هر حسابدار، مدیران و صاحبان هر کسب و کار و شرکتی انواع هزینه در حسابداری را بشناسند.و بر اساس منطق موجود نسبت به انتخاب و ایجاد مراکز هزینه در حسابداری اقدام نماید
رویدادهای آموزشی
اپلیکیشن آکادمی مالی یاس
آزمون حسابدار توانمند
مقالات آموزشی
مشاوره رایگان خرید
شریک تجاری ما باشید
تماس با ما
درباره ما
نرم افزار حسابداری تولیدی
نرم افزار حسابداری بازرگانی
نرم افزار حسابداری خدماتی
نرم افزار حسابداری پیمانکاری
نرم افزار حسابداری توزیع و پخش
سیستم حسابداری
سیستم انبارداری (تولیدی – بازرگانی)
سیستم حقوق و دستمزد
سیستم اموال و دارایی ثابت
سیستم فروش و مشتریان
سیستم صندوق (دریافت و پرداخت)
سیستم صنعتی (قیمت تمام شده)
سیستم بودجه
نرم افزار فروشگاهی زنجیره ای
نرم افزار فروشگاهی ساده
پشتیبانی
باشگاه مشتریان
آموزش رایگان یاس