استهلاک و تعمیرات دارایی مشهود

نقش تعمیرات دارایی های ثابت مشهود در استهلاک

استهلاک و تعمیرات دارایی مشهود

شناسایی بهای تمام شده استهلاک و تعمیرات دارایی های مشهود آنها همواره از دغدغه های حسابداران و یکی از نکات مهم انبارداری می باشد. اینکه چه هزینه هایی می بایست بعنوان بهای تمام شده دارایی و چه هزینه هایی بعنوان هزینه تعمیرات شناسایی گردند ، از اهمیت خاصی برخوردار می باشد.

بر اساس استاندارد شماره ۱۱، اجزای بهای تمام شده دارایی ثابت مشهود، شامل برآورد اولیه مخارج پیاده‌سازی و برچیدن دارایی و بازسازی محل نصب آن از بابت تعهدی است که در زمان تحصیل دارایی تقبل می‌شود.

در زمان تحصیل دارایی، این مخارج و تعهد مرتبط با آن، براساس ارزش فعلی اندازه‌گیری می‌شود و در واقع بهای تمام شده دارایی شامل کلیه هزینه های تحصیل آن تا قبل از بهره برداری می باشد .

تعریف استهلاک

استهلاک‌ ، به معنای تخصیص‌ سیستماتیک‌ بهای تمام شده یک‌ دارایی،‌ طی‌ عمر مفید آن‌ بوده و فرآیند استهلاکدارایی ثابت مشهود از زمانی که دارایی آماده بهره‌برداری است، آغاز می گردد.

استهلاک ( Wear and tear) یک آسیب طبیعی و گریزناپذیر است که در اثر فرسایش یا سالخوردگی و گذشت زمان پدید می‌آید. در حیطهٔ حقوقی و قانونی، این واژه توسط تولیدکنندگان و سازندگان جهت ارائه گارانتی محصولاتشان بکار می‌رود و معمولاً بیان می‌کنند که خرابی‌های ناشی از استهلاک و فرسودگی، شامل گارانتی‌شان نمی‌شود.

استهلاک، نوعی کاهش بهاست که حتی در صورت نگهداریِ مناسب کالا و استفادهٔ صحیح از آن، رخ خواهد داد. به عنوان مثال، هنگام استفاده از یک چکش، در اثر ضربات مکرری که در طول زمان بر آن وارد می‌شود، سرِ چکش دچار «تنش» شده و تدریجاً موجب فرسایش آن می‌شود، حتی اگر از آن، به‌درستی استفاده شود. در عین حال، با یک استفاده صحیح و نگهداری و تعمیرات به‌موقع، انتظار هم نمی‌رود که چکش در اثر این استهلاک، از کار بیفتد.

استهلاک و تعمیرات دارایی مشهود

اجزای بهای تمام شده در استهلاک و تعمیرات دارایی مشهود

بهای تمام شده یک قلم دارایی ثابت مشهود شامل موارد ذیل می باشد:

الف) مبلغ خرید، شامل عوارض گمرکی و مالیات های غیرقابل استرداد خرید، پساز کسر تخفیفات تجاری ،

ب) هرگونه مخارج مرتبط مستقیم یا غیرمستقیمی که برای رساندن دارایی به وضعیت قابل‌ بهره‌برداری تحمل می شود.

ج) برآورد اولیه مخارج پیاده‌سازی و برچیدن دارایی و بازسازی محل آن از بابت تعهدی که در زمان تحصیل دارایی یا درنتیجه استفاده از دارایی طی یکدوره خاص برای مقاصدی غیر از تولید کالا ( برای مثال ، بازسازی زمین مورد استفاده جهت استخراج مواد معدنی به حالت اولیه در پایان فعالیت) طی آن دوره، تقبل می‌شود.

باتوجه به اینکه این مخارج در آینده واقع خواهد شد، تعهد مرتبط با آن باید براساس ارزش فعلی آن مخارج، در زمان تحصیل دارایی باشد.

د) مخارجی که موجب بهبود وضعیت دارایی در مقایسه با استاندارد عملکرد ارزیابی شده اولیه آن گردد، به‌گونه‌ای که این مخارج سبب افزایش جریان منافع اقتصادی به واحد تجاری گردد. نمونه‌هایی از بهبود وضعیت که منجر به افزایش منافع اقتصادی دارایی می‌شود، بهشرح زیر می باشد :

· اصلاح فنی ماشین‌آلات به منظور افزایش عمر مفید و یا افزایش در ظرفیت تولید آن.

· بهسازی قطعات ماشین‌آلات به منظور دستیابی به بهبودی قابل ملاحظه در کیفیت محصول.

· بکارگیری فرایندهای تولیدی جدیدی که موجب کاهش قابل ملاحظه در برآورد قبلی مخارج عملیاتی گردد.

قانون در مورد استهلاک و تعمیرات دارایی مشهود چه می گوید؟

در اجرای مقررات ماده ۱۴۹ اصلاحی قانون مالیات های مستقیم مصوب ۳۱/۰۴/۱۳۹۴ و بنا به پیشنهاد شماره ۱۶۱۹۹/۲۰۰ مورخ ۱۱/۱۰/۱۳۹۵ سازمان امور مالیاتی ، ماده (۳)، مخارج مربوط به تعمیر اساسی دارایی در زمان انجام هزینه به ارزش دفتری دارایی اضافه و در طول باقیمانده عمر مفید دارایی، قابل استهلاک خواهد بود.

مخارج مربوط به تعمیر اساسی داراییهای ثابت که پس از پایان عمر مفید دارایی انجام می شود، در سال انجام مخارج قابل استهلاک است .

·   نکته مهم: در مواردی که دارایی توسط مالک ساخته شده است، تمامی هزینه های ساخت و عوامل تولید به حساب بهای تمام شده دارایی منظور گردیده و استهلاک آن دارایی از زمان بهره برداری ، آغاز می گردد.

تعمیرات یا بازرسی های روزمره در استهلاک و تعمیرات دارایی مشهود

مخارج روزمره تعمیرات و نگهداری دارایی های ثابت مشهود که به منظور حفظ وضعیت دارایی در مقایسه با استاندارد عملکرد ارزیابی شده اولیه آن انجام می‌شود،  به عنوان هزینه تعمیرات شناسایی گردیده و به حساب بهای تمام شده دارایی منظور نمی گردد.

بنابراین در زمانی که دارایی به طور موقت بلا استفاده یا غیرفعال گردد، استهلاک آن متوقف نمی‌شود؛ مگر اینکه کاملاً مستهلک شده باشد. با این حال، براساس روش های استهلاک مبتنی بر کارکرد، در صورتی که تولیدی وجود نداشته باشد، هزینه استهلاک می‌تواند صفر باشد.

  Øباز هم نکته ای مهم: روش‌ استهلاک‌ مورد استفاده‌ برای‌ دارایی‌ باید حداقل در پایان هر دوره مالی بازنگری شود.

در صورت‌ تغییر قابل‌ ملاحظه،‌ در عمر مفید و یا در الگوی‌ مصرف‌ منافع‌ اقتصادی‌ آتی مورد انتظار دارایی‌ مربوط‌، جهت‌ انعکاس‌ الگوی‌ جدید، روش‌ استهلاک‌ باید تغییر یابد.

چنین‌ تغییری‌ باید به عنوان تغییر در برآورد حسابداری محسوب و طبق استاندارد شماره ۶ با عنوان ” گزارش عملکرد مالی“ شناسایی شود.

برای سهولت در امر مستهلک کردن اموال و نیز تهیه گزارشات مختلف از وضعیت متفاوت اموال می توان از نرم افزارهای مناسب مالی برای بستن حساب استهلاک استفاده نمود. حسابداران با استفاده از این گزارشات قادرند وضعیت داراییها را به منظور تهیه گزارشات مالی کنترل نمایند.