موارد مشمول و معاف در حقوق و دستمزد

حقوق و دستمزد برای همه کارکنان و کارمندان چه در مشاغل آزاد و چه در مشاغل دولتی به طور ماهانه باید پرداخت شود. در حقیقت، می‌توان گفت که همه ما کار می‌کنیم تا در ازای آن حقوق بگیریم یا درآمدی داشته باشیم تا اموراتمان بگذرد. در کنار علاقه، بسیاری از افراد قبل از اینکه وارد حرفه یا شغلی شوند، بررسی می‌کنند که درآمد حاصل آن چقدر است. بنابراین، مسئله حقوق و درآمد مسئله بسیار مهمی به حساب می‌آید و کمتر کسی به آن اهمیت نمی‌دهد.

ما در این مقاله قصد داریم درباره درآمد و دستمزدهایی را که مشمول بیمه و مالیات می‌شود اطلاعاتی را در این رابطه در اختیار شما قرار دهیم. تا انتهای مقاله همراه ما باشید.

مالیات

تقریبا در همه کشورهای جهان، دولت‌ها از طریق گرفتن مالیات بودجه خودشان را تامین می‌نمایند. دولت‌ها از این طریق می‌توانند برنامه‌های خود را اجرایی کرده و خدمات بهتری را در اختیار مردم قرار دهند. از این رو، در هر کشوری در زمینه‌های مختلف از مردم مالیات گرفته می‌شود.

مالیات بر درآمد نوعی مالیات است که در حسابداری بر اساس درآمد فرد حقیقی یا حقوقی گرفته می‌شود. در بسیاری از موارد بر اساس میزان حقوقی که فرد دریافت می‌کند، باید مالیات بدهد. اما مواردی نیز وجود دارد که معاف از مالیات هستند که در اینجا توضیح خواهیم داد.

مالیات بر حقوق و دستمزد جز مالیات تکلیفی

مالیات بردرآمد جز مالیات تکلیفی به حساب می‌آید. مالیات تکلیفی به این معنی است که شرکت یا سازمان میزان مالیات را از حقوق و دستمزد کارکنان خود کم می‌کنند و موظف هستند که آن را به دولت پرداخت نمایند.

اما از آنجایی که باید عدالت همواره مد نظر قرار داده شود، برخی از افراد که حقوق کمی دریافت می‌کنند، از مالیات معاف می‌شوند. این در حالی است که برخی دیگر از افراد که درآمد و حقوق بالایی دارند باید مالیات بیشتری را به دولت بپردازند.

مالیات حقوق و دستمزد

مالیات حقوق و دستمزد به دو دسته مستقیم و غیر مستقیم تقسیم می‌شود. مالیات مستقیم به مالیات‌هایی گفته می‌شود که از درآمد و دارایی فرد گرفته می‌شود.

در واقع، برای هر فرد حقیقی و حقوقی با توجه به میزان درآمد وی و دارایی‌ها میزان مالیات تعیین می‌گردد. مالیات‌های غیر مستقیم به مالیات‌هایی گفته می‌شود که مصرف کنندگان بابت کالا و محصولی که خریدارای می‌کنند، مبلغی را تحت عنوان ارزش افزوده بپردازند که این مبلغ اضافه‌تر مبلغ تمام شده آن کالا یا خدمات است.

مالیات بر حقوق بر اساس قانون ۸۷، جز مالیات‌های مستقیم و از نوع تکلیفی است. این مالیات بدین معنا است که کارفرما مسئول مشخص کردن حقوق کارکنان و پرداخت مالیات بر اساس میزان حقوق آن‌ها است.

بیمه تامین اجتماعی و حق بیمه

تامین اجتماعی یکی از سازمان‌های قدیمی است که در ایران فعالیت دارد. وظیفه این سازمان این است که کارگران و کارمندان را بیمه کند. حتی افرادی که دارای شغل آزاد هستند و برای خودشان کار می‌کنند می‌توانند به صورت اختیاری بیمه تامین اجتماعی را پرداخت نمایند.

افراد در دوران کاری خود حق بیمه پرداخت می‌کنند تا در دوران بازنشستگی‌شان و در شرایط بیکاری و بیماری از آن استفاده نمایند. لازم به ذکر است که بیمه تامین اجتماعی بیشتر برای بخش‌های خصوصی و کارکنان این بخش‌ها در نظر گرفته شده است.

حق بیمه تامین احتماعی توسط شخص بیمه شده، کارفرما و دولت پرداخت می‌گردد.

موارد مشمول و معاف در حقوق و دستمزد را در یاس سیستم بخوانید

ذخایر حق بیمه

همه پرداخت‌هایی که فرد به بیمه دارد تحت عنوان ذخایر حق بیمه شناخته می‌شود. هدف از ذخایر بیمه این است که پرداخت‌های بیمه‌ای فرد در آینده صورت بگیرد. همچنین حقوق بازنشستگی یا بیمه بیکاری از طریق این ذخایر به فرد پرداخت می‌گردد.

محاسبه حق بیمه بر مبنای حقوق و دستمزد

برای افرادی که مشاغل عادی مشغول به کار هستند، ۳۰ درصد از حقوق پایه و مزایا به عنوان بیمه در نظر گرفته می‌گردد. این نرخ متناسب با درآمد افراد تغییر می‌کند. به طور کلی، هرساله در اواخر ماه اسفند میزان حداقل حقوق و دستمزد و متناسب با آن بیمه توسط شورای عالی تعیین می‌گردد.

میزان پرداختی حق بیمه برای افرادی که در شرکت‌ها و مراکز کار می‌کنند به این صورت است که ۲۳ درصد را کارفرما می‌پردازد که ۳ درصد آن مربوط به حق و حقوق بیمه بیکاری است. ۷ درصد حق بیمه نیز توسط کارکنان پرداخت می‌گردد که این ۷ درصد محاسبه شده و از حقوق فرد کسر می‌شود.

موارد معاف از مالیات و بیمه در حقوق و دستمزد

شاید برای بسیاری این سوال پیش بیاید که چه مواردی از پرداخت مالیات و حق بیمه معاف هستند. حسابداری حقوق و دستمزد جز کار و ظایف حسابدار به حساب می‌آید. یک حسابدار باید تسلط کامل بر قوانین مالیاتی و بیمه داشته باشد.

برای هر فردی، با در نظر گرفتن میزان حقوق دریافتی وی و میزان کارکرد او، میزان حق بیمه و مالیات مشخص می‌گردد. اما مواردی وجود دارد که از مالیات بیمه و حقوق معاف هستند. این موارد شامل هزینه عائله مندی، هزینه‌های سفر و ماموریت، بازخرید ایام مرخصی، حق شیر، خسارات اخراج و مزایا پایان کار، مابه التفاوت کمک هزینه مسکن خواروبار در ایام بیماری، پاداش افزایش تولید، پاداش نهضت سواد آموزی، حق تضمین کسر صندوق و عیدی و پاداش‌های آخر سال می‌باشد.

مواردی که از مالیات حقوق معاف هستند شامل افرادی که حقوقی کمتر از سقف تعیین شده دریافت می‌کنند.

فاکتورهای مهم در محاسبه حقوق و دستمزد کارکنان مشمول مالیات و بیمه

چیزی که برای کارشناسان بیمه تامین اجتماعی حائز اهمیت است، مبلغی نهایی میباشد که تحت عنوان حقوق به کارمندان پرداخت می‌گردد. زیرا حق بیمه بر اساس آن مبلغ تعیین می‌گردد.

در برخی مواقع بر اساس قانون ممکن است که دستمزد فرد شامل مالیات یا حق بیمه شود. در حقیقت، می‌توان گفت که هر پرداختی که به کارمند صورت می‌گیرد و در فیش حقوقی وی می‌آید، به جز موارد ذکر شده در بالا مشمول بیمه و مالیات می‌گردد.

در رابطه با بیمه لازم به ذکر است که سقفی که برای مزایای مشمول بیمه در نظر گرفته شده است، حداقل ۷ برابر حقوق و دستمزد اعلامی در هر سال می‌باشد. این بدان معنی است که بیشتر از این مبلغ تعیین شده از بیمه معاف است.

مالیات درآمد و حقوق نیز شامل همه پرداختی‌های نقدی و غیرنقدی به کارکنان می‌شود. با این حال، قانون در برخی مواقع مواردی را معاف از مالیات کرده است. برخی از این موارد معاف از مالیات شامل هزینه سفر و ماموریت برای کارکنان، بیمه تکمیلی کارکنان، مزایای غیر نقدی پرداخت شده، معافیت‌های سالانه که توسط دولت اعلام می‌گردد، حقوق نیروهای مسلح، حقوق سنوات، حقوق ایام مرخصی استفاده نشده و عیدی و پاداش آخر سال می‌شود.

معافیت مالیاتی بیمه درمانی

بر اساس قانون ۱۳۷، اگر فرد بیمه شده بابت درمان خود یا افراد تحت تکلفش هزینه پرداخت کند، و اگر مرکز درمانی و پزشک در ایران باشند و میزان هزینه پرداختی فرد را گواهی نمایند، بخشی از هزینه به او برگردانده می‌شود و شامل مالیات نمی‌گردد.

در صورتی که درمان فرد در داخل ایران امکان‌پذیر نباشد و وزارت بهداشت آن را تایید نماید، با گرفتن گواهی از میزان هزینه ها، بخشی به او برگردانده شده و شامل مالیات نمی‌گردد.

به طور کلی، بیمه‌های عمر، زندگی و درمانی شامل مالیات نمی‌شوند. افرادی که دارای بیماری‌های خاص هستند، معلولان و افرادی با بیماری‌های صعب العلاج در صورتی که بابت توانبخشی و مراقبت هزینه پرداخت نمایند، هزینه آن‌ها مشمول مالیات نمی‌گردد.

یعنی شخص حقوق بگیر می‌تواند با ارائه مدارک پزشکی خود و افرادی که تحت پوشش وی هستند، هزینه‌های درمان را معاف از مالیات کند.

معافیت مالیاتی بیمه درمانی را در یاس سیستم بخوانید

بیمه اختیاری

برخی از افراد کارآزاد دارند. به عبارت دیگر این افراد در شرکت یا سازمان‌های دولتی یا خصوصی نیستند که از آن طریق تحت پوشش بیمه قرار بگیرند.

از این رو شرکت بیمه این امکان را برای افراد در نظر گرفته است که بیمه خویش فرمایی یا اختیاری داشته باشند. در چنین حالتی، حق بیمه پرداختی شامل ۲۷ درصد از حقوق و دستمزد توافقی فرد با سازمان تامین اجتماعی است.

در بیمه خویش فرما، ۳ درصد از بیمه فرد توسط دولت پرداخت می‌گردد.

معافیت حق بیمه کارفرما در حقوق و دستمزد

بر اساس قوانین مشخص شده، حدود ۳۸ صنف وجود دارند، که تا ۵ نفر از کارکنان از پرداخت حق بیمه کارفرما معاف هستند. این اصناف شامل پرورش ماهی، آلمینیوم سازی، اتاق‌سازی ماشین، ساخت و تعمیرات انواع پمپ آب، انواع بافندگی، آهنگری، تولید گازهای صنعتی، پرورش و نگهداری دام، ترازو و باسکول سازی، تولید تابلوی فشار ضعیف و فشار قوی برق، چاقو سازی، تولید چراغ خوراک پزی، چاپخانه، خبازی، دوزندگی، ریخته گری، درب و پنچره سازی، سراجی، صابون پزی، سماورسازی، فخاری، کارگاه‌های صنایع دستی، قالب زنی، کاشی سازی، تولیدکنندگان قفل، تولید کفش، موزاییک سازی، تولید انواع مخازن، سازندگان میز و صندلی، تولید ماشین آلات صنعتی، معادت سطح الارضی، یخدان سازی، نمدمالی، موسسات انتشاراتی و شناورخای باری می‌شود.

جمع بندی حقوق و دستمزد

بسیاری از افراد که در شرکت‌های خصوصی و دولتی مشغول کار هستند از این مسئله به خوبی آگاهی دارند که خیلی از اوقات حقوق و دستمزد دریافتی کمتر از آن چیزی است که بین کارفرما و کارگران یا کارمندان توافق شده است.

شما در فیش حقوق مبالغی از کسر از حقوق را تحت عنوان نرخ مالیات یا بیمه کارگر مشاهده می‌نمایید. همچنین کارفرمایان و صاحبان کسب و کارها باید هرساله گزارشات مالی خود را تسلیم اداره مالیات نمایند و ملزم هستند که بخشی از درآمدشان را به حساب دولت واریز کنند.